87
moeder — die niet meer kon — gewérkt — gewroet (glimlachend) dicht bij de wolken, zooals ’r zoo’n boel ónder de aarde wroeten. Als je werkt met gloeiende oogen, met den rug van ’n dier dat z'n sprong neemt, geen lente, geen zomer kent — ben je ’n afgeleefde grijsaard, met ’n — met ’n masker van jeugd. Toen is moeder gestorven, moeder die énkel naar ’t morgenlicht door ’t dak-tuimelraam keek, om te weten of Jk me niet versliep. ’k Heb me nooit verslapen, niet één keer. Ze is begraven in gewijde aarde, omdat ze zich niét verdronken had, niét in ’n gevangenis was gesmeten, niet op dat pad, dat pad .... Kijk niet boos. Ik zeg die dingen in m’n biecht — ja, nou biecht ’k, eerwaarde — zooals ze me invallen. Toen ze ’r niet meer was, bleef ’k heen en weer loopen, van de eene plek onder de pannen, waar ’k werkte, naar de andere onder de pannen, waar ’k sliep. Soms kwam m’n broer bij me — soms m’n zuster. ’k Heb ze niet gehaat. Want haten, innig haten, doe je alleen de hand die je keel knijpt, je denken waanzinnig maakt, je adem terug slaat. Tóén héb ’k gehaat, gehaat, gehaat! Als de vogels in de goten tjilpten, haatte ’k — als ’r ’n zaadje in de góten wortels schoot, haatte ’k — als ’r diep in den zomer ’n zonnestraal door de pannen kroop, haatte ’k — als de kindren