Kinderdroom

Zus meende dat al haar leeftijdsgenoten er zo aan toe waren, zij het dan dat die toch meer plezier maakten dan zij. Ze wenste niet anders te zijn dan de anderen en hield vol dat zij niet van hen verschilde. Dat was de puberteit waar je je doorheen moest zien te worstelen. Niemand sprak over de angsten en nachtmerries omdat die blijkbaar zoveel gewoner waren dan allerlei andere intimiteiten. Moeder had haar uitgelegd dat zij in een leeftijdsfase verkeerde, waarbij je je leven en je ouders op een nieuwe manier ging zien. Het zou voor haar soms verwarrend en eenzaam kunnen worden, had mevrouw De Vries waarschuwend voorspeld. Het hoorde er nu eenmaal bij.

Toen Mirjam, haar een na oudste zus, een jaar geleden naar Israël was vertrokken om er in een kibboets te gaan werken, was Zus naar Flips kamer gegaan om zijn atlas te pakken. Ze zocht het land op en herkende namen van plaatsen die haar oude schoolvriendin Ilanit op vakantie had bezocht en waarover zij had verteld met een gemak alsof ze door Amsterdam-Zuid wandelde. Zus hield van de vreemde, vertrouwde klanken van de naam van het land en zijn steden. Later waren de oorlogs-pleegouders van Mirjam haar in de kibboets komen opzoeken en hadden bij terugkomst de familie De Vries met enthousiaste verhalen overstelpt.

Tijdens de zesdaagse oorlog was een jongen uit haar klas, met toestemming van het schoolhoofd, van school weggebleven om geld te collecteren voor Israël. De joodse kinderen spraken veel over de oorlog en legden de situatie op autoritaire toon aan geïnteresseerde niet-joodse leerlingen uit. Zus luisterde er ook naar, maar spoedig schermde zij zich af. Dit was zo anders dan wat zij thuis hoorde.

Thuis was voor het eerst in haar leven een radio gekomen. In twee avonden had haar vader zelf een toestelletje gebouwd. Simon en Flip hadden schamper commentaar geleverd op het

73