Bloemlezing uit zijn werk

AFKIJKEN! !... *)

O, als dat woord door het luchtruim der klasse klieft! O, als de oogen van juf of meester bij dit donder-woord hun bliksems schieten naar het zondige menschje!

Want dat wreede woord is een diep-dolkend verwijt. Afkijken} jij? Neen, neen, dat had ik van heel de wereld verwacht, maar niet van jou!

Want afkijken is een misdaad uit de mooie maatschappij der school. Eén dier klasse-misdaden, die het vertrouwen schokken in het kind. Ja, school-schepseltje, je crediet is weg bij juf of meester. Ja, jij bank-wezen, je bent failliet, want je hebt afgekekenl Al het zwoegen van je handjes en hersentjes is voor niets geweest. Je werk wordt als 'n vodje papier verscheurd, of er gaat een meedoogenlooze streep door je rekening! En o, wat moet je weer ploeteren, als je het vertrouwen weer winnen wilt!

Afkijken...

Gek, buiten de school is het anders. In de maatschappij der groote menschen kun je niet leven zonder afkijken. Ieder kijkt af! Alles leeft en leert van afkijken! Je kijkt van eikander af hoe je eet, hoe je je kleedt, hoe je slaapt, hoe je woont, hoe je uitgaat, hoe je trouwt, hoe je vroom bent, hoe je loterij speelt, hoe je borgt, hoe je doktert, hoe je begraven wordt! Noem mij maar één ding op, waar je niet in afkijkt! Maar men noemt dat mooier. Van een model afkijken, heet mode En Mode is de wereld-godsdienst van het afkijken! Je schaft aan door de mode! En als de ééne afkijkerij afgekeken is, komt een andere afkijkerij kijken. En dat blijft heusch niet alleen bij een schoentje en een hoedje, bij een jas en een jurk, bij een stoel en een behangetje. Het kruipt en sluipt hooger op. Men kijkt af van elkanders boek en doek, van elkanders pen en penseel, van elkanders bouw en bühne, van elkanders politiek en partituur, van elkanders kunst en geloof. Heeft iedere godsdienst niet afgekeken uit dien éénen Bijbel? Heeft iedere kerk niet afgekeken van dien éénen Tabernakel? Heeft iedere wet niet afgekeken van die

*) Uit De Joodsche Jeugdkrant V, 10 tot 14.

47