Het Jonas Daniel Meijerplein

De sloopers breken

voorbalcon van een Amsterdamse tram. En wat betekende dit anders dan dat het cerebrale Zionisme van vroeger was verdrongen door iets veel machtigers.

Het Ghetto kwam door dit alles op een enorme gevoelsafstand van de Joden uit het galoeth. Niet het verleden boeide van af die dag, doch de toekomst. Wat moest men ook zoeken achter afgebrokkelde muren en ingestorte huizen op de Jodenbreestraat, nu de slogans in de dagbladen Israël populariseerden. „Uit woestijnen werden bloeiende plantages getoverd”. Een jong Joods geslacht kon in onze dagen opgroeien, dat zó ver van het Ghetto afstaat, dat er niet eens meer sprake is van enig begrip of enige kennis van zaken, laat staan van bindingen, die zelfs maar in de verte te maken kunnen hebben met heimwee of verlangen.

Maar ook naar buiten greep Israël in, in de eeuwenlang bestaande verhoudingen. Het Joodse volk door de calamiteiten van de Tweede Wereldoorlog toch al opgerukt naar de dagelijkse voorpagina’s der couranten, kwam door de heldhaftige stichting van de Medienat Jisraëel¹) onder de schijnwerpers der wereldopinie. Zij, die meewarig het lot der Joden in de diepste ballingschap hadden aanschouwd, zagen thans het volk van profeten en pioniers in een hun volslagen onbekende en ongekende gedaante. Het moge lateren voorbehouden zijn sociologisch te analyseren, welk een revolutie het Joodse volk in deze decennia heeft doorgemaakt. Ons zij vergund slechts terloops een enkele opmerking te lanceren, die voor het schrijven van dit essay van betekenis is.

Het Jodendom werd populair, de Jood een object van belangstelling en veelal van zulk een, die in de regel vervuld is van bewonderende sympathie. Een gehele Joden-literatuur is aan het ontstaan, hier en daar overgoten met een vaag-mystiek aroma, dat later zal blijken buitengewoon ongezond te zijn geweest. Voor ons gezichtsveld vandaag is het in dit verband uitsluitend noodzakelijk te wijzen op de minder beschouwelijke, doch het publiek daardoor vaak nog sterker aansprekende neiging: aandacht te vragen voor wat met een weidse term „folkloristische achtergronden” zou kunnen worden genoemd.

^x) Medienat Jisraëel = Staat Israël

18