Lieve ouders - Brieven van beroemde Nederlandse kinderen

Heerlijk, die ondertekening: G. de Clercq. Daar is met recht geen woord Frans bij. Het is de sfeer van het Nederlandse Réveil uit de eerste helft van de vorige eeuw. Als ongeoefende orgeltonen boren de onbeholpen zinnen zich in onze oren. En dan daartegenover het boeiende schrijven van Vincent van Gogh aan zijn moeder, gedateerd december 1889:

Beste Moeder,

Tegen het einde van het jaar kom ik U nog eens goeden dag zeggen — U zult zeggen dat ik dat menig keer vergeten heb. ’t Is een jaar geleden dat ik ziek werd en ’t is voor mij moeilijk me uit te drukken in hoever ik hersteld ben al dan niet. Dikwijls heb ik geducht zelfverwijt over dingen in ’t verleden, als zijnde mijn ziekte me zoo tamelijk door mijn eigen schuld overkomen en in elk geval is ’t me twijfelachtig of ik op eeniger wijze fouten kan goedmaken. Maar redeneren of denken hierover is soms zoo moeilijk en meer dan vroeger overweldigt mijn gevoel mij soms. En dan kan ik zoo aan U denken en aan het verleden.

U en Pa zijn voor mij zoo mogelijk nog meer dan voor de anderen zoo veel, zoo heel veel geweest en ik blijk geen gelukkig karakter gehad te hebben. Ik ben dat te Parijs gaan inzien hoeveel meer dan ik, Theo zijn best heeft gedaan om Pa praktisch te helpen, zóó dat zijn eigen belangen er dikwijls bij inschoten. Daarom ben ik er nu tegenwoordig zoo dankbaar voor dat Theo eindelijk eene vrouw heeft gevonden en zijn kindje wacht.

18