Waar wij ballingen zijn

schemeren tussen de verzen ‘eens in verrukkelijke onwetendheid’ geschreven en een overlevende, die het ‘niet bij voorbaat uitgesloten’ acht, dat er wellicht een ‘herbegin’ mogelijk kon zijn.

‘Wie zal zeggen of degeen die eens in verrukkelijke onwetendheid dingen schreef die het herdrukken schijnen waard te zijn, dertig jaar later niet gestalte zal geven aan een droom die zich verheft boven de keurige grafsteen die vereerde handen nu op zijn verleden leggen? Ik acht dat niet bij voorbaat uitgesloten. Een belofte dus? Zeker geen belofte. Beloven doen beginners, en ik ben de tijd der kortstondige vervulling voorbij. Maar er is, wellicht, een herbegin. Zo dit er is, dan is het zeer jong. Het moet ontsproten zijn op andere grond. Op een grond die thans de mijne is. Dit legt mij de verplichting op te vergeten.’

Plicht tot vergeten! Duidelijke taal voor wie wil verstaan. Ook voor de nog levende zelf was de poëzie van eigen jeugd mythe geworden. Horizonten van eenmaal jonge dichterlijke kracht waren retrospectief schuil gegaan achter een mist van lijfelijk doorleefd verleden, dat als vreemd werd ervaren.

Hij was - exemplarisch voor poëten van zijn allure en de daarbij behorende uitputting - zichzelf kwijt geraakt in ander bestaan. Zelfs moet de angst in hem hebben gewoekerd voor de pijnigende vraag of hij de dichter Herman van den Bergh wel eenmaal had bezeten. Angst in nachten, dat hij (of was het een ander?) leentjebuur ging spelen bij weer anderen.

Er leefde nog jaren onder ons een poëzie schrijvende burgerman, die dezelfde naam droeg als een erkend dichter uit de jaren twintig van deze eeuw. En niet eens toevallig. Die man — talentvol amateur-violist en Doctor in de Rechten - deed in 1950 (cum laude) doctoraal examen in de Italiaanse taal- en letterkunde en promoveerde twee jaar later (op zijn 53e) - uiteraard wederom cum laude - op een dissertatie over Giambattista Casti (1724-1803).

‘Dit boek wordt nu als studiemateriaal gebruikt op de Italiaanse universiteiten,’ aldus Van den Bergh tot Ab Visser, die hem interviewde in De Telegraaf, woensdag 18 april 1962. ‘In 1952’ - aldus