Over het nut van biografische gegevens bij het lezen van gedichten van J.A. der Mouw

-1^-.

SCHOOLPRAKTIJKEN

LONGINQUE betekent ook OUDERWETS (GEORGES/ENGELBREGT LATIJNSCH WOORDENBOEK, 1882, s.v_fl ^!fVER/VERWI JDERD/overdr. OUDERWETS o ") Men vertale:

Jij, op ouderwetse wijze profiteur van de ^ftRechtvaardigheid^!f van de vaderenooooo Een malicieus woordspel.

De latere Nijmeegse rector deed het slecht op dat gymnasium, waar zijn vader (PATER/PATRUM) op een curieuze wijze ^!frechtvaardigheid^ff betrachtte« Dat    ook is de zin van die ironiserende hoofdletter.

Men zij    niet gestoord door het openbaar maken    van zo'n feit.    Wat    er in

de officiële stukken is afgedrukt over het onbetrouwbare schoolgedrag van die    jongetjes Schwartz (ook en vooral met    betrekking    tot    het    eindexamen)    is ronduit onvoorstelbaar. En dat dat    bij andere    zwakke leer

lingen wel eens jaloezie opwekte, spreekt welhaast vanzelf.

Zij moeten (na dat beroerde vijfde jaar van Max/zijn wiskunde schijnt abominabel te zijn geweest) inderdaad verstomd hebben gestaan van zo'n bevordering. Die nog met bravoure werd uitgedragen bovendien. Bij zo iemand die met de hakken over de sloot komt - en dit blijkt uit de houding van die totaal verraste klas - spreken wij niet van een "schitterend succes". In SUPERBE voel ik eerder: zich boven anderen verheffende, overmoedig, prat. Kortom in malam partenu

VRIEND MAX

Maar waarom dan - t.g.v. die niet bepaald indrukwekkende prestatie -dit versje, dat Max (zo moeten we uit de onderzoekingen van Fresco aannemen) niet heeft bewaard. Deze keer zelfs niet in zijn geheugen. Het antwoord vindt de lezer in de tekst, die twee gegevens bevat van uiterst persoonlijke aard.

Der Mouw was kennelijk opgelucht toen hij hoorde, dat zijn vriend er door was. Voor alle zekerheid was hij maar thuis gebleven. Bewust.

LARIS/NOSTRI SILENTIS SEDULE PARTICEPS

Ik vertaal: MET VOORBEDACHTE RADE (SEDULE) DEELGENOOT VAN MIJN STILLE WONING. Dat mijn opponent in PARTICEPS de nominativus met de accusativus verwart, wil ik maar als lapsus beschouwen.

In SALVERE SALVUS TE JUBEO speur ik al evenzeer een nuance. De dichter bedoelt met SALVUS: BUITEN SCHOT. Ik denk aan nevenbetekenissen: onge-schonden/ongedeerd/"met schone handen"/zonder schade/kortom: dat varkentje was weer gewassen« Men vergete niet dat 1904 het absolute dieptepunt vormde! Ieder jaar was het op die school bij overgang en eindexamen een poel van ellende en bedrog. Maar nu - na alle spanningen -dient voor de nabije toekomst de kille leegte zich aan.

HIEMS/"VERKOELING"

Ook al blijft er in de privê-sector nog een enkel uurtje wiskunde-hulp over - het is uit met het intensieve lezen van klassieke teksten, waarvan de keuze niet zelden op de vriendschap was afgestemd (ik beschik over schriftelijke gegevens). De DREIGING in de psychische sfeer wordt uitgesteld tot de allerlaatste woorden HIEMS MINATUR.