Over het nut van biografische gegevens bij het lezen van gedichten van J.A. der Mouw

-13-

Want hij VAT zo'n vers immers niet«, WAAROM, zo stelt hij, (644) richt de dichterlijke leraar zich tot een vijfde klasser, die zojuist met pijn en moeite tot de zesde is toegelaten, in toekomstfor-muleringen die dwaas aandoen«, "Juridisch student is de aangesprokene (nog) niet o In ieder geval is deze hoogdravende toespeling niet zonder ironie«"

Dat hij helemaal op de verkeerde weg kon zijn, kwam helaas niet bij hem op_e Hoewel redelijke redenering hem daartoe al terstond had MOETEN brengen₀ Dèr Mouw heeft na 1904 toch nooit meer voor de klas gestaan en was in 1909 dus helemaal niet in staat te constateren, dat gymnasiasten verstomd stonden over een sterk stukje overgangstaktiek_a

Om maar door te tasten: het stuk speelt tussen 1901 en 1905 en met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid in 1902„ In laatst genoemd jaar maakt Dèr Mouw inderdaad een reis naar Spanje, die ook geregistreerd is op de kaarten van het Documentatiecentrum«,

Als hij terug komt worden - als gebruikelijk - de herexamens afgenomen, aan het begin van het nieuwe semester«, En dit gold in 1902 voor een vriend van wie de teruggekeerde leraar straks officieus afscheid moest nemen, als dat jongmens tenminste erdoor was gesleepte Want dan zou de docent klassieke talen zijn makker veel minder zien dan totnogtoe« We beschikken dienaangaande wederom over een hard gegeven«,

NOOIT IN DE ZESDE KLAS

In alle officiële stukken waarmee wij in 1903 worden overspoeld, frappeert één merkwaardige aangelegenheid: de briljante klassicus heeft in Doetinchem nooit les gegeven in de zesde klas« "Bovendien merkt de commissie (bedoeld: de COMMISSIE VAN ENQUÊTE, ingesteld door de Gemeenteraad) op, dat Dr_c dèr Mouw nimmer deel uitmaakte van de eind-examen-commissieoo o o" (65) Ook rector Schwartz legt daarvan getuigenis af in zijn befaamd interview in het Haarlems Dagblad van augustus 1904«,

Waarom dat van meet af aan het geval is geweest, is mij na alle naspo-ringen nog niet geheel duidelijke Maar ik ben in dit stadium geneigd te veronderstellen, dat Dèr Mouw (van te voren reeds min of meer op de hoogte van de toestanden op de beruchte school) zich niet wilde branden«, Vooral niet, omdat ook hijzelf al vroeg (uit principiële ethische overwegingen) aan malversaties deelnam« Voor,al (maar beslist niet alleen) voor arme jongens, die "het" niet konden betalen«,

In ons geval echter ging het om niemand anders dan Max Schwartz, wiens hangende overgang naar de hoogste klas, de uit de verte teruggekeerde docent onmiddellijk weer onderdompelt in het riool van dat provinciestadje«

En nu naar ons gedicht, met de pointe weer eens in het eerste woord«