Hoge hoeden, lage standaarden

HOGE HOEDEN / LAGE STANDAARDEN

‘Wij moeten U eerlijk verklaren, dat wij de activiteit van Uw Bond (hoe goed de bedoelingen overigens ook mogen zijn, die deze bezielen) veelal ontmoeten als een beletsel voor onze propaganda. Uw Bond biedt den Joden een programma aan, dat mogelijk al hun verlangens bevredigt, doch hen niet wijst op hunne verantwoordelijkheid voor de toekomst van het 2:00 bedreigde Joodsche Volk. Speciaal het neutrale Jeugdwerk, dat de jeugd niet opvoedt in de gedachte van nationale vernieuwing van het Jodendom, doch hen feitelijk doet berusten in de bestaande verhoudingen, en hen daardoor (mogelijk zonder Uw bedoeling) minder toegankelijk maakt voor de Zionistische overtuiging, moeten wij van ons standpunt af keuren en bestrijden. Van deze bestrijding zult U ook in ons orgaan onlangs uitingen hebben aangetroffen. Het is onze wensch dezen strijd van beginselen of faire wijze te voeren en het zal ons steeds een genoegen zijn, Uw tegen-argumenten plaats te geven, zoowel in ons orgaan als eventueel in de daarvoor in aanmerking komende vergaderingen van onzen Bond. Het zal U echter duidelijk zijn, dat wij deze bestrijding niet kunnen nalaten; wellicht zult U ons zelfs willen toegeven, dat een strijd van beginselen noodig is om het Nederlandsche Jodendom voor inslapen te behoeden.'

Aldus een schrijven uit 1937 van het zionistische Bondsbestuur, dat zich de moeite had kunnen besparen. Want het Nederlandse Jodendom was al lang ingeslapen. En zelfs de tweede troef, de nimmer af latende vinger op het ook in Nederland aanwezige en zich duidelijker manifesterende antisemitisme vermocht ze niet wakker te maken.

Wij naderen een der interessantste aspecten van de zionistische propaganda: het antisemitisme, moeder en kind van het joodse nationalisme beide en als zodanig een apart en gevaarlijk accent van de nationale en nationalistische ideologie.

Wat was daarmee aan te vangen in dit land van Erasmus en Grotius. Leefde ook daar de risjes? Nóg de risjes? Alweer de risjes? Werd zij groter, kleiner, gevaarlijker, milder. Zó spotte Bernstein in de propaganda:

‘Gij meent bij voorbeeld zeer stellig te weten, wat maatschappelijk antisemitisme is. Maar ik betwijfel het. En dan bedoel ik nog in het geheel niet met U te debatteeren over geleerde definities van het begrip, of het wezen van de zaak. Ik bedoel het veel eenvoudiger. Als

92