Hoge hoeden, lage standaarden

HOGE HOEDEN / LAGE STANDAARDEN

In het algemeen mag men stellen, dat de discussie tussen zionisten en niet-zionisten in Nederland nimmer een hoog niveau heeft bereikt. De joodse pers liet dat niet toe. De zionisten trokken zich al spoedig op eigen terrein teug. Hun orgaan De Joodse Wachter kon de toets der kritiek als politiek medium zeker doorstaan. Een lange rij redacteuren van formaat leidde een periodiek, die (zoals iedere politieke krant) taai aandeed. De richtlijnen van het strakke bondsbeleid vulden het grootste deel der kolommen.

Een tijdschrift, dat naast De Joodse Wachter stijl verried was dat van de Joodse Vrouwenraad in Nederland, genaamd Ha’ischa ( = de vrouw). Dat iedere maand op breed front discussie-mogelijkheden opende op het gebied van zeer algemene joodse vraagstukken. Het was in het novembernummer van 1937, dat Ha’ischa een polemiek publiceerde tussen de bekende essayist Norbert Loeser en de vooraanstaande Hebraïst J. Mossel. Onder de titel Zionisme en Assimilatie gaf Loeser in rake lijnen een inzicht in zijn anti-zionistische ideologie. Zijn theses komen hierop neer:

‘Om met het einde te beginnen: Zionisme is assimilatie, verkeerd begrepen assimilatie bovendien. Het is geen reactie op een beweging, die ongetwijfeld met veel fouten behept is geweest, maar toch grote verdiensten gehad heeft, het is zelf een stuk van deze beweging, genoemd ‘assimilatie’, een stuk van geenszins verblijdend karakter. Het Zionisme kon alleen geboren worden in het Europa der 19e eeuw, het kon alleen uit de Duitse cultuurkring afkomstig zijn. Het heeft al te veel van de leerstellingen, methodes, opvattingen en idealen van de gehate tegenstanders overgenomen, meer dan goed is en veel meer, dan Zionisten zichzelf bekennen. Tenminste in het openbaar. Hoe zij zijn, alleen met zichzelf en in hun eenzaamste en stilste minuten - wij weten het niet. Maar zolang het hun geheim blijft, heeft deze, misschien aanwezige, kentering practisch weinig of niets te betekenen. Wij zijn gedwongen, om ons aan hun woorden, aan hun daden te houden, te verklaren, wat wij dagelijks zien en horen, Het Zionisme is Europees, niet Joods, of zeer zeker te weinig Joods. Jood zijn betekent heel iets anders; juist onder Zionisten is - bij wijze van spreken - het percentage ‘assimilatie’ hoger dan het percentage ‘Jodendom’.

88