Hoge hoeden, lage standaarden

HOGE HOEDEN / LAGE STANDAARDEN

In tweeërlei opzicht beïnvloedde hij de zionistische gedachte in Nederland. Cultureel greep hij terug naar het oude jodendom, waarin hij was grootgebracht, diep religieus als hij voelde in modern nationale zin. Zuiver politiek-zionistisch verradicaliseerde hij daarnaast het Bernsteinse zionisme tot aan de uiterste grenzen van het vraagstuk der dubbele nationaliteit. In beide opzichten is zijn optreden typerend voor de evolutie van het zionisme in Nederland.

‘Wij resumeren: de Joods-nationale idee van deze tijd is een der vormen van het moderne nationalisme. De situatie waarin de Joden leven, veroorzaakt dat zij Zionistisch moet zijn. Door deze eis en door andere gevolgen van het galoeth, vooral door het feit dat zij thans vrijheid, veiligheid en culturele inhoud slechts in heel beperkte mate geven kan, wordt haar bestaan moeilijk gemaakt; de groep die zij bestrijkt zal daarom kleiner zijn dan bij anderen. Anderzijds is, al weer om dezelfde reden, de behoefte ernaar groter; de betekenis die zij heeft voor de groep die zij bestrijkt, zal dus des te belangrijker zijn. Ook met haar zijn andere verschijnselen historisch samengegroeid, die door het ontbreken van een uiterlijke band wel moeilijker tot uiting kunnen komen, maar die juist daardoor de beweging direct bedreigen.

De Joods-nationale gedachte kan dus alleen bestaan, wanneer zij radicaal-Zionistisch is en zoveel mogelijk vrij van elementen, die er geen verband mee hebben. Of anders gezegd: in de Zionistische beweging is men nog meer dan elders verplicht zich rekenschap te vragen van haar fundering in het leven der mensen. En wel: in mensen van deze tijd; door het gericht zijn op de toekomst is men te veel geneigd zich te beperken tot de vraag, wat het de mensen in een nabije of verre toekomst brengt; een typisch voorbeeld van dogmatisering.

We zullen deze fundering nu nog onderzoeken in de verschillende behoeften, die, zoals we zagen, de moderne nationale beweging bevredigt.

Het streven naar vrijheid. De onvrijheid, vooral ook de psychische, is bij de Joden heel groot. Het Zionisme maakt onafhankelijk van het oordeel der anderen. De niet-Joodse omgeving is voor het gevoel der Joden dan niet meer het lichtende voorbeeld, niet meer de rechter over hun gedragingen. De bevrijding uit het immorele der assimilatie, het herstel der Joodse waardigheid is voor Zionisten, ook in galoeth, mogelijk.

68