Hoge hoeden, lage standaarden

BATAVIEREN EN BOTERKOEK

geest. Maar zijn ze daarom te verwerpen? Zou het niet nuttig zijn om ook eens te denken aan de mogelijkheid, dat zij desondanks practische waarde kunnen hebben, met name door hun eventueele bruikbaarheid bij de opvoeding onzer kinderen? Bezitten we nu juist niet in dergelijke simpele gebruiken evenzoovele hulpmiddelen, om de zieltjes onzer kinderen te bereiken? Voor ons ouderen moge ook zonder al die vreemde gerechten de beteekenis van Rosj-Hasjana duidelijk genoeg zijn, het kind echter zal er, zonder wat uiterlijke tot de verbeelding sprekende aankleeding, weinig van begrijpen. Meer dan door den plech-tigen sjoeldienst, het Schofarblazen en de vermanende woorden der ouders, wordt het getroffen en bekoord door een dergelijke opeenstapeling van zonderlinge gerechten, die anders nooit ter tafel verschijnen. Lekker behoeven de kinderen dit feestmenu niet te vinden, maar als zij aan tafel zitten, boordevol van emotie en goede voornemens en de maaltijd geheel in overeenstemming is met hun gevoelens en gedachten, komt er in hun hartjes iets van heilige ernst en wijding, want zij voelen, dat er ook heel veel van hen wordt verwacht, nu zij samen met en gelijk aan de groote menschen Rosj-Hasjana vieren.’

Ook dat was dus afgelopen. Wie at in Amsterdam nog op Nieuwjaar de kop van een schaap?

‘Een ander onontbeerlijk bestanddeel van den feestdisch leverde het eigenaardige vleeschgerecht, bestaande uit den kop van een schaap, gekookt of gebraden opgediend. Zoowel de gewoonte op dien avond schapenvleesch ter tafel te brengen, als het gebruik daarvoor speciaal den kop te kiezen, hadden hun beteekenis. De keuze van schapenvleesch vloeide voort uit de overweging dat men reeds bij den maaltijd de aandacht wilde vestigen op een gebeurtenis uit onze volksgeschiedenis die zich volgens de overlevering op Rosj-Hosjana zou hebben afgespeeld, te weten de offering van Isaac op den berg Moria. Het is een bekend feit, dat toen dit offer door het Goddelijk ingrijpen verhinderd werd, Abraham in plaats van zijn zoon een ram heeft geofferd. Welnu, in deze episode moet de historische achtergrond gezocht worden van het traditioneele vleeschgerecht. Waarom echter werd daarvoor juist de kop gekozen? Deze minhag ( = gebruik) heeft zijn oorsprong in de bijbeltekst Deut. XXVIII, 13, daar wordt n.1. een der zegeningen aan Israël beloofd, geformuleerd in de toezegging, dat

123