Zij lieten hun sporen achter

ZIJ LIETEN HUN SPOREN ACHTER

Na de debacle ging het David vaak zeer slecht en zijn schuldeisers maakten hem het leven dikwijls zuur. Volgen wij hem echter niet te lang in het zakelijk-financiële. Zijn persoonlijkheid heeft ons zo heel veel meer te vertellen op zoveel andere gebieden, die voor ons doel interessanter zijn. Want hij was inderdaad een man van grote gaven en visie. Als de Franse staatsman Malouet in 1777 de dan dertigjarige Nassy ontmoet, schrijft hij in zijn rapporten:

Je fis particulièrement connaissance avec deux Juifs dont l’érudition et les lumières m’ontfort étonné: l’un se nomme Joseph Barrios et l’autre Isaac Nassi. Le dernier est un homtne extraordinaire, si l’on considère que n’étant jamais sorti de Surinam oü il est né, il est parvenu a trente ans, sans autre secours que son génie, d s’élever audessus des erretirs de sa secte, d en approfondir l’histoire, d relever lesfautes de Boulanger dans ce qu’il a écrit sur l'antiquité, d apprendre méthodiqüement l'arabe, la caldéen, Vhéhreu rabbinique, et la plupart des langues modernes, qu’ilparle et écrit parement. Et eet hom-me, quipassé huit heures par jour dans son cabinet, qui est en correspondance avec des hommes célèbres de l’Europe, s'occupe cependant, comme sesplus vils confrères, a acheter et revendre de vieux galons.

Elasticiteit, het kenmerk van zovele Sefardiem, was ook dat van David Nassy. Toen hij voelde zakelijk definitief mislukt te zijn, besloot hij zijn bestaan te vinden in een meer wetenschappelijk beroep. Het gelukte hem een compagnonschap aan te gaan met de geneesheer op de Surinaamse Joden Savanne en in latere jaren wordt de voormalige ambtenaar-planter apotheker genoemd.

Een grote veelzijdigheid treft ons in ’s mans bibliotheek, waarvan de catalogus zich bevindt in de inventaris van zijn boedel. Vijf en derig bladzijden groot, wordt het grootste deel hiervan in beslag genomen door de beschrijving van Nassy’s boekenverzameling, die wel een merkwaardig licht op zijn biografie werpt. Honderden studiewerken, oorspronkelijk Frans of in het Frans vertaald, de grote Portugese en Spaanse klassieken, literatuur van Romeinen en Grieken en natuurlijk ook de producten van Amsterdamse auteurs als Isaac de Pinto, Essai sur le luxe, Traité de la circulation, Précis des arguments contre lesmatérialistes.

De exacte wetenschappen zijn uitstekend vertegenwoordigd. Over natuurkunde, scheikunde, geneeskunde, verloskunde, farmacie bevat de bibliotheek werken van Plinius, Boerhaave, Newton, Bonnet, Tissot e.a. Zelfs een ‘machine electrica’ in defecte toestand ontbreekt niet. De 4H titels eindigen met enkele Hebraica, waaronder gebedenboeken voor het Joodse Jaar.

Hij staat voor ons, deze zoon van Sefardische geslachten, die eenmaal het Pyrenees Schiereiland hadden verlaten; die ook de Neder-

90