Zij lieten hun sporen achter

VAN ‘CO-EN’ TOT COHEN

Deze vriendschap heeft voor intern-historische verhoudingen haar verstrekkende gevolgen gehad. Als hoofd-participant van de V.O.C. heeft Isaac—ondanks oppositie in het kamp der bewindhebbers— doorgezet, dat de Prins hoofd-bewindhebber werd. En hij zou het ook zijn geweest, die bewerkte, dat in september 1749 prins Willem IV tot Gouverneur-Generaal van de West-Indiën werd benoemd, die gebieden, waarmee de Nederlandse Sefardiem toen al gedurende ruim een eeuw ten nauwste verbonden waren.

In 1788 werd te Paramaribo een eigenaardig boek uitgegeven, dat de volgende wijdlopende titel draagt: Essai historique sur la colonie de Surinam avec l'histoire de la nationjuiveportugaise et allemandey établie letirs privileges, im-munités etfranchises: leur état politique et moral, tant ancien qtte moderne, la part qu’ils onteu dans la défense et dans lesprogrèsde la Colonie.

Hoogst belangrijk, dit Essai historique, dat welbeschouwd een apolo-getisch-Joods pamflet kan worden genoemd, w aarin de geschiedenis van een geheel land, i.c. Suriname, wordt dienstbaar gemaakt aan propaganda voor de loodse zaak. Het was het beroemde achttiende-eeuw-se werk van C. G. Dohm, Ueberdie bürgerliche Verbesserung derJuden, dat de aandacht had getrokken van enkele Joodse intellectuelen uit het verre Suriname, die zich na lezing ervan tot de geleerde schrijver wendden. Uit de hieruit voortgekomen correspondentie resulteerde het hierboven genoemde werk, dat grotendeels op naam moet worden gesteld van Isaac de Pinto’s vriend David de Isaac Cohen Nassy. Hij was in februari 1747 te Suriname geboren, waar zijn vader Isaac de Joseph Cohen Nassy de notariële praktijk onder de Portugese Joden der kolonie uitoefende onder de titel ‘ Jurator der Joodse natie’.

Door de vader werd de zoon voor notaris opgeleid. Maar de ambtenarij bevredigde David maar matig. In 1700 werd hij planter en ging hij over tot de aankoop van een koffieplantage aan de Surinamerivier, die ook de naam droeg van Tulpenburg. Hij ging failliet. Het zit erin! Bij vele Sefardiem blijkt het speculatieve element (in dubbele betekenis van het woord) uitermate riskant. Zij tonen zich bij uitstek gevoelig voor de conjunctuur en alle crises der achttiende eeuw aan de Amsterdamse Beurs slepen tientallen Sefardiem in hun vaart mee.

89