Zij lieten hun sporen achter

VAN ‘CO-EN’ TOT COHEN

zestiende eeuw een factor van betekenis bleken in de strijd tegen Spanje, zo was in deze jaren hun gehele internationale activiteit gericht op de handhaving van een Europees evenwicht, waarin de Stadhouder-Koning als belangrijkste exponent werd gezien. Zij hadden alles over voor het welslagen van de Oranje, die op zijn beurt met zulke ‘steunpilaren’ voorzichtig omging. Zoals blijkt uit een andere mededeling van Franco Mendes:

In hetjaar 5451 [1691] kwam genoemde Korting onze Synagoge bezigtigcn en werd ontvangen met den aan Zyne Majesteit verschuldigde eerbied. Hij bewonderde zeer de schoonheid van het gebouw, zijner grootte en sterkte zijner kolommen: tegelijkertijd betreurde hij dat men kolommen van hout en niet van steen had gebruikt om de vrouwengalerij te ondersteunen. Toen de Parnassim hem daarop verzekerden dat dit geschied was omdat zij ze niet hadden kunnen koopen in Italië of Duitschland vanwaar zij ze hadden besteld, gaf hij hun welwillend een adres en eene recommandatie om ze te verkrijgen. Zij volgden dien raad op en de nieuwe kolommen werden in plaats van de vorige gesteld. Bij deze gelegenheid logeerde de Prins drie dagen in het huis van Mozes Curiêl alias Geronimo Nunes da Costa, Agent van den Koning van Portugal.

Dat het geld, dat de vorst voor zijn vele expedities behoefde vaak door Joden werd verschaft, wordt op onverwachte plaatsen beweerd. Zo verhaalt Frederik de Grote in zijn Mémoires, dat Francisco Lopez Suasso aan Willem III twee miljoen gulden had voorgeschoten ten behoeve van de expeditie naar Engeland. Geheel belangeloos en zonder enig bewijsstuk. De Portugees zou tot de Oranjevorst hebben gezegd: ‘Si vous êtes heureux, je sais que vous me les rendrez; si vous êtes malheureux, je consens de les perdre.’

Don Francisco was de zoon van Antonio Suasso, die door de koning van Spanje wegens diplomatieke diensten was verheven tot baron van Avernes-le-Gras. Het was een bekende bankiersfamilie. Nog bewaart het Stedelijk Museum te Amsterdam een verlakte penseelkoker, uitgevoerd in goudlak op zwart fond, die volgens de overlevering door Willem zou zijn geschonken als beloning voor de financiële hulp. De koker zou zijn vergezeld van een eveneens daar aanwezig Oranjeboompje in blauw porceleinen pot. Een verlakte kist, ook uitgevoerd in goudlak op zwart fond is daar nog aanwezig. Deze zou, naar de traditie wil, de klinkende munt hebben bevat, die Francisco zijn vorst had voorgeschoten.

Dat juist dit Museum over zulke curiosa beschikt, is niet toevallig. Wordt het niet door oudere Amsterdammers—en daaronder de wei-nige overgebleven Joden—nog weleens'het Suasso’ genoemd! En niet helemaal ten onrechte. Het dankt zijn ontstaan aan de kunstzin en de

85