Zij lieten hun sporen achter

ZIJ LIETEN IIUN SPOREN ACHTER

Het Schriftbeginsel van de Dordtse Vaderen week niet af van dat der Talmoedische scholen. De juiste bijbeltekst moest richtinggevend zijn voor de Calvinistische Staatskerk als de Massoretische Hebreeuwse voor de Synagoge. Zo werd de Statenbijbel in Dordrecht gecanoniseerd als eenmaal Tenach in de Babylonische Talmudscholen. Het verschijnen van de Concordatts van Trommius symboliseert de heersende mening, dat het vastgestelde tekstwoord niet mocht worden veranderd. Bij de discussies in Dordt over het al of niet opnemen der Apo-criefen waant men zich in de leerschool van Pombedita, waar men —naar het Talmudische verhaal—een olifant trok door het oog van een naald. Gomarus meende, dat ze als menselijke geschriften buiten de heilige canon moesten blijven; de Joodse Schriftgeleerden hadden deze boeken toch ook altijd gescheiden gehouden van de goddelijke. Zij waren in strijd met de waarheid van Gods Leer en daarom schadelijk en gevaarlijk. 'Walmende lampen’, noemde een der afgevaardigden ze in vergelijking met de canon, die een helder licht verspreidde voor leven en vroomheid.

Het is alsof er door de vertalers van het Oude Testament een angst waart om de goddelijke inspiratie, inhaerent aan de Hebreeuwse karakters, aan te tasten. Dit was toch Gods taal en Zijn Heiligheid! Waren er niet theorieën, dat dit Hebreeuws gesproken was door Adam en Eva en de slang in het Paradijs vóór de zonden val’ Verbood John Smith de Engelse gemeente te Amsterdam niet het gebruik van Engelse Bijbels’ Het Hebreeuws was de taal, waarin Gods woord moest worden aangehoord en aangevoeld. Want:

... every «•ritten translation is an apocrypha writing, and is net canonical Scripture. Therefore ever y written translation is unlawfid in the Church in time of God worship ... A translation being the Work of a mans wit and learning is as much and as truly an humane writing, as the apocrypha (so commonly called) writings are.

De stiptheid der Statenvertalers en hun angst om van de oertekst af te wijken, blijkt op talloze plaatsen. Wij denken aan standaardvoorbeelden als ‘sijnen heyligen arm', Jesaja 52:9, waarbij wordt aangetekend : ‘Hebr. den arm sijner hevligheit. D [Dat is] sijne Goddelicke al-machtichev t, die hy in het verlossen s ij nes volcx bewesen heeft.’ Er is, juist in verband hiermee, dikwijls de vraag gesteld, of zij niet te dicht bij het oorspronkelijk zijn gebleven. Ook een geschoolde, Bijbelvaste lezer, klinkt de taal van de Statenvertaling soms vreemd en onwennig in de oren. Maar er konden van mannen als Bogerman en Baudartius geen concessies worden verwacht. Het resultaat moet ook voor tijdgenoten een verzwaring hebben betekend, wanneer men althans de

76