Zij lieten hun sporen achter

ZIJ LIETEN HUN SPOREN ACHTER

Wycheti in Gelderland, leefde in vreugde van de Oranjetoelage en bracht negen kinderen voort, zeven dochters en twee zonen.

Don Manuel stuurde drie kaperschepen op de Spanjaarden af, die eenmaal, zoals uit de akten blijkt, een ton goud, een dikke honderdduizend gulden, van de vaart thuisbrachten.

Na tienjaar verzoende zich ook broeder-Stadhouder. En na achtentwintig jaren huwelijk volgde echtscheiding...

En dan te bedenken, dat Emilia niet eens de eerste prinses van Nassau is geweest, die een huwelijk sloot met een Marraan. Reeds veel eerder was Ivlencia de Mendoza, Markiezin van Zenete, een kind uit een oer-oud Marranengeslacht uitgehuwelijkt aan graat Hendrik van Nassau, die in 1483 geboren was te Dillenburg als oudste zoon van Jan V van Nassau-Dillenburg en Elisabeth van Hessen.

Feitelijk valt de figuur van deze Joodse gravin van Nassau buiten ons bestek, maar als facet der Marranengeschiedenis in de Nederlanden is ook zij merkwaardig genoeg om vermeld te worden. Diep drongen deze ‘spekjoden’ door in de hoogste kringen, ook van de Nederlandse ‘society’. Al bleven zij in deze eerste generaties veelal vreemde vogels, die hun eigenaardigheden duidelijk demonstreerden. De strubbelingen tussen Emilia en haar Emanuel vertonen hier en daargevoelscon-flicten, die mogelijk hun wortels hebben in verschillen van mentaliteit. Een geschiedenis der Marranen, die het gehele veld van hun gecompliceerde evolutie zou omvatten, is tot nog toe nimmer verschenen. Zelfs hun problematiek in de Nederlanden is te rijk genuanceerd om in één bondige karakteristiek te worden samengevat. Hebben zij zelf alt i jd hun levensvragen in nuchtere categorieën kunnen vertalen! Emanuel werd weer Katholiek, Emilia streng Calvinist, maar merkwaardige bijzonderheid: in het huis, dat zij beiden omstreeks 1600 te Delft bewoonden, is veel later een Hebreeuwse huisspreuk ontdekt, en wel het oude Psalmwoord: ‘Wentel uw weg op den Here en vertrouw op Hem.’

Tot nog toe beleefden wij de invloed van Joden, respectievelijk Marranen, op de vrijheidsstrijd der Nederlanden in reële aspecten. Achter de strijd der Geuzen staan Marcus Perez, Joseph Nasi en Don Antonio

40