Zij lieten hun sporen achter

INLEIDING

de intellectuele cosmopolieten, die voorvechters werden van de gelijkstelling der Joden, die in 1796 naar de letter inderdaad tot stand kwam. Hiermee vangt een nieuwe periode in de geschiedenis der Joden aan. En dit had zijn gevolgen voor de invloed van de Joodse beschaving op de Nederlandse.

Het interesseert ons op dit moment zeer zeker ook om welke aantallen het gaat. Juist nu de Joodse gemeenschap van Nederland haar laatste fase schijnt te zijn ingegaan (schijnt, want het Joodse lot blijft grillig en het heeft vaker gespot met theorieën van vele sociale wetenschappen !) vraagt ook dit probleem onze aandacht.

Welnu! Relatief gesproken was de Joodse groep hier te lande nimmer groot en binnen het kader van het wereldjodendom als zodanig zonder betekenis. Slechts Amsterdam ontwikkelde zich tot een centrum van betekenis, een soort ‘metropool’, als zodanig ook in een bepaalde fase van de Joodse wereldhistorie erkend en genoemd (‘stad en moeder in Israël...’). Maar dat duurde slechts kort en die dagen liggen wel ver achter ons.

Een recente beschouwing (De Joden in Nederland na de Tweede Wereldoorlog ; een demografische analyse, Amsterdam 1961) stelde de volgende cijfers op over de periode tot de Franse Tijd:

AANTAL JOODSE NEDERLANDERS TOT DE FRANSE TIJ D

jaar

Amsterdam

~T

overig

totaal

Sefardiem

Asjkenaziem

letaal

Nederland

Nederland

1610

400

400 |

1674

2500

5000

7 500

1780

3000

19000

22000

8000

30 000

1795

21000

1797

23104    j

In de negentiende eeuw breidde dit aantal zich uit, zoals wij weten uit de studies van wijlen wethouder E. Boekman, vooral diens Demografie