Zij lieten hun sporen achter

VAN ‘CO-HN’ TOT COHEN

Hadt Amersfoort, waar tusschen Regenten en Regenten, tusschen Regenten en Burgers, zo groot eene verdeeldheid heerschte, voorheen betreurenswaardige proeven ondervonden van de tweedragtigheid tusschen de Burgers en de daar gelegerde krijgsbezet-ting, ten deezen Jaare, zag het, met den aanvang van Herfstmaand, een alleraanstoote-Ijkst bedrijf der laatstgemelde. Niets minder dan een veertigtal soldaaten liepen ’s nagts, met geweld, het Huis open van den Heer Cohen, sloeg de glazen van buiten van binnen aan stukken, bragt aan Behangzels en Huisraad een schade toe, die boven de veertien honderd guldens beliep. Niets het geringste werd tot verhindering in ’t werk gesteld. Geen wonder dat de Heer Cohen zich des beklaagde. Men zogt dit wanbedrijf des krijgsvolks, ’t geen de Staaten onlangs te hunner beveiliging, derwaards deeden komen te vergoeden door den klaager te verzoeken, dat hij de schade zou doen opneemen; alles te herstellen, en de Rekening aan de stad te bezorgen, die aannam dezelve te betaalen.

Dat de tabaksplanter zich ter plaatse niet bijzonder veilig meer voelde, is niet geheel onbegrijpelijk. Omstreeks de tijd, dat deze plundering plaatsvond (1786) kocht Benjamin Cohen een pand op de Joden Herengracht 103 te Amsterdam, dat nog bestaat. Juist toen moet het opmerkelijke feit hebben plaatsgevonden, dat Cohen zijn huis te A-mersfoort gedurende drie maanden ter beschikking stelde van de Stadhouder. Hiervandaan zou Prinses Wilhelmina haar befaamde tocht zijn begonnen, die bij Schoonhoven eindigde! Helemaal zeker ligt de situatie niet voor ons, maar als wij de Patriotten geloven...

De Janus (een Amersfoortse krant) van maandag 18 juni 1786 vermeldt de intocht van de Prins in ‘Keyenburg’ aldus:

Amersfoort den 9den Juny. Heden-avond wordt Neertands geduchte .Stadhouder binnen onze geduchte muren verwacht.

Geen wonder! Ie roi au Camp et Monte-au-ciel riy étaitpas. Waar zou dat naar gelijken/¹—De Prins komt dan in Amersfoort en waar logeert Zijne Hoogheid? Bij de Mousje.—Bij de Mousje ? en de Joden mogen immers geen zwjnen-vleesch in huis hebben?—Ja: dat is Mijn Heer Cohen zjn zaak: ik ben geen Parnassin. Maar wat zal Zijne Doorluchtigheid in Amersfoort doen ? Sommigen meenen, dat hij gekomen is, om zich bij zijn Hospes te laten besnijden; want, wijl het toch met de zaken zoo slecht gaat, zeggen zij wil hij eens proberen, of het veranderen van geloof er ook iets toe doen zou. Anderen willen, dat het maar simpel snijden zal zijn, en dat men daar het keitjen mede verstaan moet, hetwelk de Staten van Utrecht hem in de frontispies van zjn harsen-cabi-net gegooid hebben. Een derde zegt weer: Neêrlands Vorst komt te Amersfoort, om een leger te commandeeren ¹ Dat is taal! Wat zegt ge daar van Patriotten! Cohen en de Prins aan het hoofd van een leger: dat zal naar Saul en zijnen Wapendrager beginnen te gelijken... Onze nieuwgegoten kanonnen staan ondertusschen al, met open monden, naar Zjne Hoogheid te wachten en de bom ligt al in den Ketel, om hem te salueren. Wat van dit alles zij, zal de tijd leeren: zegt de Amsterdamsche Courant.

101