Moeder in Israël - een geschiedenis van het Amsterdamse Asjkenazische jodendom

Slaan wij een blik in de Decisien van den Grooten Sanhedrin, in 1807 te Parijs vergaderd geweest, en die in een dunne brochure werden gedrukt op last van het consistorie der Israëlieten, in de circumscriptie van Amsterdam, dan wordt ons veel duidelijk. Typerend is reeds het vignet op de titelpagina, waar wij de naam lezen van het nieuwe C o n s i s-toire des Israëlites Amsterdam. Van het oude autonome Joodse beginsel is niet veel meer over. „Patrie” is vanzelfsprekend het nieuwe vaderland. In dit geval zij opgemerkt, dat de brochure is gedrukt in 1813 toen Nederland ingelijfd was bij Frankrijk en dus Frankrijk =r Nederland. Het enige, dat ons nog even doet herinneren aan de dagen van vroeger dat zijn de drukkers. Naast Belinfante vinden wij de oude firma’s van weleer vermeld: Van Embden en Proops! „Te Amsterdam, bij J. Belinfante, J. van Embden, S. A. Proops en D. Proops Jz., Drukkers van het Consistorie der Israëlieten, in de Circumscriptie van Amsterdam. — 1813.”

1.

„De Groote Sanhedrin statueert en beveelt als eene Godsdienstige leer, dat aan alle de Israëlieten van alle de Staten, alwaar de Veelwijverij door de Burgerlijke wetten verboden is, en in het bijzonder, die in het Fransche Keizerrijk en in het Koningkrijk Italië wonen, wordt verboden eene tweede vrouw, bij het leven van de eerste, te trouwen, ten ware eene echtscheiding met deze, overeenkomstig de bepalingen van het Burgerlijke Wetboek uitgesproken, van eene Godsdienstige echtscheiding gevolgd zij, en hem van de banden der Huwelijks bevrijd hebbe.

2.

De Groote Sanhedrin stelt vast en beveelt, als een punt van Godsdienst, dat voortaan geene ver-stooting of echtscheiding, volgens de wijze van de wet van Mozes vastgesteld, zal kunnen geschieden, dan na dat het huwelijk, door de bevoegde regtbanken, zal zijn verklaard ontbonden te wezen, en zulks, volgens de gebruiken, door het Burgerlijk wetboek voorgeschreven; dienvolgens wordt uitdrukkelijk aan alle Rabbijnen, in de beide Staten, van Frankrijk en des Koninkrijks Italië, en alle andere landen, verboden, hunnen dienst tot eenigerlei akte van verstooting of echtscheiding te verleenen, zonder dat het burgerlijk vonnis, waarbij dezelve wordt uitgesproken, hun in behoorlijken vorm vertoond zij; verklarende, dat een Rabbijn, die zich zou veroorloven, dit Godsdienstig bevel te overtreden, als onwaardig zal beschouwd worden, om de ambtsverrigtingen er van in het toekomende te kunnen uitoefenen.

3.

De Groote Sanhedrin statueert en beveelt, dat het voor eiken Franschen Israëliet of van het Koningkrijk Italië, een godsdienstige pligt is, de burgerlijk gesloten huwelijken, in het toekomende, in de beide Staten, als verpligtende huwelijken te beschouwen, in zoo verre dezelve de burgerlijke verpligtingen aangaan, en verbiedt dienvolgens aan alle Rabbijnen of andere personen, in de beide Staten, hunnen dienst tot het Godsdienstig huwelijk te verleenen, zonder dat hun bevorens de akte van vereeniging voor den burgerlijken ambtenaar, overeenkomstig de wet, zij vertoond; verklaart daarenboven, dat de huwelijken tusschen Israëlieten en Christenen, ingevolge de wetten van het Burgerlijk Wetboek gesloten, verpligtende en burgerlijk wettig zijn, en dat, schoon dezelve niet vatbaar zijn, om met Godsdienstige plegtigheden bekleed te worden, zij echter geenen Kerkelijken Ban ten gevolge hebben.

4.

De Groote Sanhedrin beveelt aan alle Israëlieten van het Fransch Keizerrijk, van het Koningrijk Italië, en van alle andere landen, om met de onderdanen van eiken der Staten, waarin zij wonen, als met hunne medeburgeren en broeders te leven, dewijl zij God als Schepper van Hemel en Aarde erkennen; om dat het de letter en de geest van onze Heilige Wet aldus wil.

5.

De Groote Sanhedrin gelast aan alle de Israëlieten, als een wezenlijk Godsdienstigen en tot hun Geloof behoorenden pligt, de aanhoudende en bestendige uitoefening jegens alle menschen, welke

54