Moeder in Israël - een geschiedenis van het Amsterdamse Asjkenazische jodendom

Gij, die zoo lange jaaren en eeuwen geen woord hebt durven spreeken, en U alle onderscheidingen, uitsluitingen en ander aangedaan geweld hebt moeten laaten welgevallen, en uwe slaafsche kluisters kusschen, hebt nu, naamelijk in dit gelukkig oogenblik, van deeze heilrijke zoo lang gewenschte Revolutie verkreegen verlof, om uw mond te openen, en mede een beurt om te mogen spreeken. Op deezen dag word bewaarheid, het geene een grooten Leeraar of Propheet, voor zes-en-twintig honderd jaaren, U voorzegd en gepropheteerd heeft. Ten dien dage, zegt den Propheet Ezechiël, in ’t 21ste of laatste vers van ’t 29ste Capittel: „Ten dien dage zal ik den Hoorn van het Huis Israëls doen uitspruiten, ende U openinge des monds geeven in ’t midden van hen; en zij zullen weeten, dat ik de Eeuwige ben.” Zie daar, Israël! door de gelukkige Revolutie, den Hoorn uwes Huizes uit-gesprooten; door de Rechten van den Mensch, en daar bij gedecreteerde Vrijheid en Gelijkheid, is uw verlof gegeeven, om, in ’t midden van de Volkeren, uw mond te mogen openen en voor uw recht spreeken, waar in gij, nevens alle andere, deel hebt.

Zie daar! door mijn mond, aan gansch Israël, in ’t midden van hen, openinge des monds gegeeven:

Dit is de Wil van het e enig ondeelbaar Opperwezen:

En nu voor gansch Israël, naar het gebod van de Eeuwige, waar uit alles gesprooten en voorkomstig is, en in wien alles weder invloeijen moet, mijn mond geopend hebbende, zegge ik:

Leeve het Bataafsche Volk!

Leeve het lieve Vaderland!

Leeven alle de Vertegenwoordigers van het gansche Bataafsche Volk en van de respective Steden en Districten!

Leeve het edelmoedig Fransche Volk!

Leeve de Platonische Republicq van heldhaftige Philosophen!

Dat het lieve Vaderland bloeijen, en in zijnen voorigen luister en welvaart zich herstellen mag!

Dat het Recht van den Mensch uitgebreid mag worden, en tot die volmaaktheid gebragt, dat niemand meer twijfelen kan, dat Vrijheid en Gelijkheid een aangeboren en onvervreemdbaaren eigendom is, aan alle Menschen, zonder onderscheid, even toebehoorende!

Eindelijk, ö waarde Burgers en geliefde Aanhoorders! na U Heil en Broederschap toegewenscht te hebben zal ik mijn mond sluiten; waar mede ik, voor het tegenwoordige, het al gezegd hebbe.

H. L. Bromet”

HET SANHEDRIN VAN NAPOLEON

Wat de burger Bromet met de Masjieach bedoelde, was intussen iets geheel anders dan wat in oer-Joodse terminologie eenmaal „Mosjieach” was genoemd en wat wij wel eens ontmoet hebben. Vroeger, in het Amsterdam van de 17e en 18e eeuw, toen Joden nog

konden zeggen „Wen meschie-ech komt ” Eenzelfde terminologische „Umdeutung”

treft ons in het verder verloop van de Emancipatie en wel op het moment, dat Napoleon te Parijs het Grote Sanhedrin bijeenroept (inderdaad genoemd naar de naam van de overoude Joodse Rechtbank) ten einde de Emancipatie der Joden officieel te voltooien. Ook hier geen historische details. Voor ons is het belangrijk te lezen, wat de grote keizer voorhad. Wij kunnen daaruit eenvoudige conclusies trekken, die van Mendelssohns naïeve idealen niet veel meer overlaten.

Het scheen definitief afgelopen met de oorspronkelijke status der Joden. Zelfs hun naam gaat verdwijnen om plaats te maken voor Israëlieten.

53