J.K. Rensburg 1870-1943 - een Joodse graalzoeker

fantasieën ons dan ook verplaatsen, in Het oude lied brengt hij ons veilig naar Patria terug:

’k Word in droom door harmonica-orgeling gestoord,

Waar ‘Wilhelma’ in spreekt ‘van Nassouwe.’

Zo klein-vroom — en toch groot — psalmt het

zeevolk van boord Tot den Heer als: ‘schilt ende betrouwen.’

Weer wenkt westwaarts de Driekleur, ’t Oranje

mij voort,

Waar langs Amsterdam d’IJ-wateren stouwen,

Waar door wolkwit en grijs toch het zonnetje gloort Over Hollands wijd groenende gouwen.

Neen, in ’t Rijk van de Rijzende Zon, de Chrysanth Zal mij langer geen geisha meer pajen,

O, ik wou nu wel schouwen van ver uit het want Naar het land, waar de tulpvlammen lajen,

In de velden bij ’t blond, starend duin aan het

strand ....

Napr het land, waar de molentjes drajen!⁹

KONINGSCHAP

Eén roman heeft hij ons geschonken — maar een geheel aparte. Hij was het a priori niet van plan geweest. Wat hij zich al droomde van het dichterschap, bij literair proza had hij nooit (noojt) stilgestaan. Maar ziehier. Op 21 januari 1901 schrijft hij aan Van Deyssel:

‘Verder kan ik U mededelen, dat ik een plan heb ontworpen tot het srijven van een hele reeks romans en zonder famili-stamboom! waarop ik in dit geval maar het eerst als aap, aan een touwtje gehouden door Zola, zou moeten plaats nemen. Om U de waarheid te zeggen heb ik nog voor een paar weken niet geweten, dat ik voor romancier aanleg had tot ik plots zag — ’t is tragies! — dat niet alleen de boze wereld, maar dat ik ook mijn eigen miskend! had. Mijn uitgever Becht heeft mij nl. gezegd: Srijft U eerst een roman, dan zal ik daarna Uw Japanse Verzen uitgeven. Ik zei hem toen, dat ik me daartoe niet in staat achtte en daarop stelde hij mij voor, dat ik me nu eens zou zetten voor een onverbiddelik moeten en dat ik dit dan wel zou kunnen. En waarachtig: het gaat goed en nu wil ik een hele cyclus maken getiteld: Amsterdam; daar zullen o.a. in voorkomen: een boek getiteld: Groter Holland (de Oorlog in Z.

37