De zoon van een gazzen

van Dekama, als zou er al in het jaar 1345 sprake zijn van een Joodse begraafplaats op de Bakenisse.

Een schuchtere poging tot het vestigen van een Sefardische gemeenschap in het vroege begin der 17e eeuw had geen resultaten opgeleverd. De Hoogduitse gemeente dateert van de 18e eeuw. Omstreeks 1900 telt deze 700 leden. Wel wat meer dan Zaandam, waar de hele ‘kille koudesj’ uit ruim honderd man bestond en waar op den duur - zoals in Gorredijk - voor een verkiezing van een parnes zes stembrieijes werden ingeleverd. ‘Hebbende alzoo de volstrekte meerderheid op zich vereenigd ... ’

Een grote synagoge aan de Lange Begijnenstraat vormde het centrum. Daarnaast kende men vele instituten, waarvan de meeste op het terrein der liefdadigheid werkten.

Het eigenlijke Joodse leven was innig burgerlijk van aard en zeker ook niet vrij van assimilatorische tendenties. Als op 26 juni van het jaar 1891 het vijftigjarig bestaan van de Haarlemse Synagoge wordt gevierd, wordt in de Grote Concertzaal der Sociëteit De Kroon op zondag 28 juni ten 7k ure precies ‘een Groot Vocaal en Instrumentaal concert gehouden met welwillende medewerking der Godsdienstige Zangvereeniging harpe davids van Amsterdam, onder leiding van haren Directeur de Heer Arnold de Leeuw.’ Het programma heeft met het synagogale jubileum wel weinig uitstaande:

No. 1 Jubileum Marche ...................................................

„    2 Feestrede.

„    3 Ouverture La Muette de Portici.................................

„    4 Ruhe(koor) .........................................................

„    3 Estudiantine Walzer................................................

„    6 Bas Aria La Juive, (voor te dragen door den Heer Dekker) .....................................................................

„    7 Fantaisie Les Huguenots ..........................................

„    8 Ouverture Guillaume Teil.......................................

„    9 Gelegenheidsgedicht.

„ 10 An die Freundschaft (Quartet, voor te dragen door de

Heeren H. Speijer, S. Speijer, Polak en Dekker.) .........

„ 11 a. Loin du Bal.........................................................

b. Die Hainzelmannchen..........................................

„ 12 Sur les Remparts ...................................................

„ 13 Fantaisie La Traviata................................................

Na afloop bal,

onder leiding van den Heer menist, te Amsterdam.

50