De zoon van een gazzen

leugen is het moeilijk vrede te brengen. Zelfs de groten van de volkeren der aarde als Clemenceau, Wilson, Lloyd George, Poincaré en anderen kunnen dat niet. Toon gij nu uw grote kracht om waarachtige vrede te bevestigen tussen alle groepen van Israël. Dan zal Israël niet beschaamd staan en zijn aangezicht niet verbleken. Dan zal Uw naam bekend worden in alle uiteinden van Israël, tot lof en tot roem’.

Kón hij het maar!

Er was in Jacob Israël de atmosfeer gegroeid van de vijand van binnen, die wil vernietigen en die zijn vernietigingsdrift daarstraks zal uitleven ook in het persoonlijke contact met de doodsvijanden van ons volk. Literaire antisemieten als de gebroeder Jeröme en Jean Tharaud worden door hem beïnvloed. Zij zouden na zijn dood nog voor de dichter in het krijt treden. Hun L’anprochain dJeruzalem (1924) typeert de informatietechniek van de dichter achter de schermen, die er prat op gaat dat alle Palestina-bezoekers de weg naar zijn woning weten te vinden. Herzl heet in hun taal, ongeveer als in zijn kwatrijnen, ‘Prophéte du Boulevard’. Hem vergelijkend met Mozes zeggen de Tharauds: ‘Maar de onderneming van den grooten voorvader stond tot de nieuwe taak, zoals een goede oude opera staat tot een modern lyrisch drama...’

‘Hij werd slechts vijf en veertig jaar, maar profeten hebben er niets aan om oud te worden...’

Hier en daar schijnt Jacob Israël zelf aan het woord, een zure journalist, die voor de chaloetsim geen goed woord over heeft (‘Tous ces gens se donnent du mal. Leur vie est dure, et je ne voudrais pas en médire’) en die de onmogelijkheid van de Alija uit het Westen nadrukkelijk betoont! ‘Déja beaucoup sont repartis et parmi eux qui restent, combien en trouverais-je encore, si je repasse dans dix ans’ - zo eindigt het hoofdstuk ‘Les pionniers d’Israel’. Dat de Franse Joden-vijanden ten overmate nog Ben Jehoeda ophemelen (zonder te gewagen van de moderne, Hebreeuwse renaissance) is weer typisch a la Jacob Israël, die tussen alle vernietigende kritiek door enkele uitvoerige beschouwingen wijdt aan deze Bouwer van onze Taal. Ook Nederlandse bezoekers kwamen onder invloed van de correspondent van het Handelsblad. Zo de architect H. Th. Wijdeveld, die in De Telegraaf een miezerig pleidooi hield tegen het moderne Tel Aviv:

Jaffa! Kleine, vergane stad der oudheid, uw beeld zal ik niet vergeten. Gij zijt mij lief geworden en uit schaamte biecht ik de gruwelen van wat onze beschaving u aandeed, immers, gij zijt veroverd door de aanstormende macht van den vreemden ‘eigenaar’. Gij zijt omsingeld door de emigran-

286