De zoon van een gazzen

meente van Israël, zie Ezra io : 8) zou recht doen wedervaren aan alle richtingen. Maar de groep van Sonnenfeld - onder leiding en invloed van Jacob Israël de Haan - begon een felle agitatie voor een autonome organisatie der orthodoxen, die zich iedere maar dan ook iedere vrijheid tegenover de Zionisten wenste voor te behouden! Felle debatten over minuscule rabbijnse problematiek, banale geldverdelingen en techniek der sjechita deden beangstigend denken aan vergeelde protocolboeken, die ergens in stoffige kasten werden bewaard, in Drente, in Friesland en de kop van Noord-Hol-land. De zoon van zijn vader was opgestaan! In zulke aangelegenheden waren Izaks kinderen altijd te vinden voor ‘strijd’. Was de houding van zijn broer Meijer in 1918, als reserve luitenant, niet aanleiding geweest tot een bijkans nationale rel, toen deze had geweigerd zich te onderwerpen aan een bevel van zijn meerdere, dat de schending van de Sjabbat (Chiloel Sjab-bat) impliceerde!

Ongehoorzaamheid tegenover het lagere gezag, als rechtstreeks gevolg van gehoorzaamheid jegens het hogere. Dat lag de De Haans, dat lag Jacob Israël! O dagen van zijn (koppige) vrome jeugd...

Dat alles zou intussen nog niet tot de grote ramp hebben geleid, als de dichter-diplomaat van uit deze 4 ellen van de wet zijn strijd tegen de Zionisten had beperkt tot binnen de grenzen van het Joodse Volk. Dat hij zijn afwijkende en afwijzende denkbeelden reeds zo snel en onverbloemd in het Handelsblad propageerde, deed het ergste vrezen. Vooral ook toen het de insiders duidelijk was, dat hij zijn affecten wederom afreageerde binnen de sfeer van zijn eigen persoonlijke levensgang. Brachten de Pekidim en Sonnenfeld hem naar de Zaanse jeugd, de linkse chaloetsim van de tweede en derde Alija deden in zijn giftige pen de P. L. Tak herleven van 1904 en al die andere socialisten, die hem hadden ‘geknoeid’:

M.O.P.S. Zegt u maar gerust familiaarweg Mops. Meervoud Mopsen. Wij doen dat ook. Het zijn de beginletters van vier Hebreeuwsche woorden, die beteekenen: Hebreeuwsche Socialistische Arbeiderspartij. Het is héél onschuldig. Maar het zijn de partijgangers van de Derde Internationale. De bolsjewieken. Het fortuintje van de ‘Morning Post’. Een kleine minderheid. En alle praatjes, dat alle Joodsche immigranten in Palestina bolsje-wieki zijn. Dat zijn praatjes. Het is héél moeilijk als onbemiddeld immigrant hier te komen uit Oost-Europa. Daarvoor is een aanbeveling noodig van een Zionistisch immigratiebureau. Het beruchte ‘certificaat’. Dan geeft de Engelsche consul een visum. Het aantal certificaten is veel kleiner dan het aantal liefhebbers. De bekende Zionisten en hunne omgeving komen

284