Tolk van 't olle volk

iedere jood, die in ons dialect iets heeft gepresteerd, de revue te laten passeren. Ik noem in de marge slechts enkele namen als die van I. Levij en J. Kropveld, die in het Tijdschrift Groningen publiceerden. Hun gebruik van de taal, hun zeggingskracht en hun motieven wijken niet af van die hunner niet-joodse mede-scribenten. Uit hun schrijfsels spreekt innige verbondenheid met de streek, die zij doodgewoon liefhadden. En dat laatste geldt zeker voor twee figuren, die recht hebben op afzonderlijke aandacht.

Simon van Hasselt Om Ter Laan te citeren naar diens Ter gedachtenis, in Dou de wereld nog mooi was/Noaloaten gedichtjes van Simon van Hasselt, 1954:

"Van Hasselt is geboren in Sibboeren in 't joar 1900. Hai het vlot en vlog de schoul deurlopen en is onderwiezer worden, net wat veur hom. 't Leste was e Hoofd van de schoul in Beneden Haulerwiek. Dou is de oorlog komen en hebben de Duutsers hom weghoald. Dij keken der nait noa of ze ¹ n goud mins wegsleepten .

Moar Haulerwiek het hom nait vergeten. Veureg joar is doar de nije schoul inwijd mit zien noam der op: Meester van Hasselt-schoul."

Dit hoofd van een school blijft voor mij het standaardvoorbeeld van een door en door geassimileerde jood. Zijn poëzie - het mag in alle Groninger nuchterheid worden geconstateerd - stelt literair niets voor. Maar symptomatisch blijft daarin de liefde voor zijn geboortegrond. De teneur van al zijn versjes is doordrenkt van verknochtheid met Ons aigen Toal. Als hij het over Nijjoar heeft moeten we niet denken aan Rosj Hasjana. Zoek geen Pesach/Peisech bij deze poëet, die ons confronteert met "tied van neutenspul" en Gold van de zun:

Doar is e weer, de gollen Poask'

Doar laagt nou weer de Poaske-zun,

En 't is 'n feest van licht en kleur,

En 't gruit en bluit, deur dik en dun.

't Poaskefeest is 't veurjoarsfeest;

Dat is van olds 'n aigen wet,

As elk op dizze mooie dag 'n Poaskebloum op toavel zet.

Dei bloum is geel, - gold van de zun,

En ook in 't Poaskaai zit dat gold;

En 't kleurt bie onze veurjoarsdag;

Der komt weer gruin aan 't dode holt.

Een joods-problematisch exempel van bekende signatuur.