Tolk van 't olle volk

54

van: ¹¹ legge in haar hart  eene neiging tot goedgunstigheid " Relatief lang na onze vernietiging werd het formulier gewijzigd. Geluidloos, zoals te doen gebruikelijk. En voor de meesten van ons te laat.

RASJE/RASJIE, abbreviatuur voor Rabbi Sjelomo Jitzchaki (1040-1104). De beroemdste joodse commentator van tenach en talmud. TOURE MIT RASJE vormde de gewone inhoud van de sjabbesmiddag-gewre. Men bestudeerde dan een gedeelte    van de tora-afdeling,    die    op    die    dag    in    de    synagoge

was voorgelezen,    met genoemde commentaar.    Ook    in    dit    opzicht    vond    in

onze streek een grote vervlakking plaats. Veelal mede omdat de provinciale rebbes dit onderdeel niet meer aankonden. Er gaan verhalen over leraren, die de gedrukte preek uit het NIW voorlazen.

REFOE¹E SJELEIME/Hebr. REFOE'A SJELEMA = volmaakte genezing. Een wens voor een zieke.

REIWEG/Hebr. REWAG = ruimte, winst. Ook REWOGE(M)/REWAGA/REWAGIEM. Allemaal termen voor zakelijk succes. Doar zit nait veul reiweg aan.

Aan dij gooi zit    gain sint rewoge.

RIBZAK/TL 809, in het    deuntje:

Jeude, jeude ribzak,

Wat hèst toe in dien knipzak?

'n Haalf kan jenever,

En 'n sloatje tebak. (Old.)

Het lijkt mij niet onmogelijk, dat RIBZAK is ontstaan uit REB ZAK.

Dat laatste is een zeer gebruikelijke afkorting van JITZCHAK. Het kan zelfs hebben geluid: Jeude, jeude, Jitzchak; dat klinkt allite-ratief nog beter.

RO'OW/ROOV/Hebr. RA^fAW = honger. 'k Heb roov as 'n wolf.

ROUSJ GOUDESJ/ROSJ GODESJ = Nieuwemaansfeest. Het joodse maanjaar heeft 12 maanden, tezamen 354 dagen. In een schrikkeljaar wordt een 13e maand ingevoegd, om het verschil met het zonnejaar der niet-joden te vereffenen. Een Nieuwemaansfeest duurt één of twee dagen. Heeft een maand 30 dagen dan duurt Rousj Goudesj twee dagen. Van een eigenlijk feest kan men niet spreken. Men wenste elkander 'n mazzeldig goudesj. Bijgelovig van aard sloten joodse kooplieden op zo'n dag gaarne een transactie af. Met uitzondering van o.m. de treurmaand Ab, het begin van de    ons bekende neegn doagn.

ROUSESJONE/Hebr. ROSJ    HASJANA = NIEUWJAAR. Een    der belangrijkste    feesten

van de gehele jaarcyclus. Vgl. JOMEM NOURO'EM. Van de synagogale symboliek noemen wij de SJOUFER/SJOFAR = ramshoorn. In de huiselijke sfeer at men vóór de hoofdmaaltijd de traditionele zuidappels mit hunneg. Dat God ons jaar zo zoet mocht maken.

Hier ter plaatse een opmerking terloops over de Groningse uitspraak der joodse, Jiddisje, Hebreeuwse terminologie. Zo'n begrip als ROUSES JONE spraken zij op onvervangbare wijze uit. Men zou het nu nog op de band moeten opnemen. Ik hoor ze nog de wens uitspreken: LESJO-NE TOUWE TIKOSEIW (LESJANA TOWA TIKATEW) = tot een goed jaar zult gij opgeschreven    worden. In de regel voegden zij    eraan toe:    'k wins

joe 'n hail goud    joar. De klemtoon in het    Hebr.    legden ze op zijn

Gronings.

ROUGES/Hebr. ROGEZ = narigheid. Vgl. Job 14:1, waar van de mens wordt geconstateerd, dat zijn leven kort van dagen is en zat van ROGEZ. De