Tolk van 't olle volk

44

hèt mie 'n braif schreevm, 't liekt ja wel ' n haile megille.

MEGOTTEN/Hebr. MEGOETAN = verwant. In het bijzonder de relatie van wederzijdse ouders van bruid en bruidegom: MEGOETONEM.

.MEKAAIOM/TL 552. Ontleent het woord aan het Bargoens en geeft als betekenissen: 1. een opstopper, een pak slaag. 2. fig. een flinke bui regen. Beem denkt aan verwantschap met MAKKE = slag. Ik ga uit van het Aramese MEKAMTA = vermogen. Het is de vertaling van het Hebr. JEKOEM, dat in Deut. 11:6 voorkomt en in de talmud wordt verklaard (Sanhedrin 110a) als bezit, vermogen, geld "dat iemand op de been houdt".

Deze laatste uitdrukking identiek aan de Hebr. radix KOEM/KIEM: MEKA-JEMO, waarin het door ons gezochte letterlijk voorkomt. Aanvankelijk het woord voor "vermogen", ontwikkelde de betekenis zich tot "veel vermogen", veel geld. Die secundaire betekenis werd in het Bargoens de hoofdbetekenis. Volksetym. werd MEKAJEM vervolgens verward met "makkes" (een woord met een totaal andere oorsprong), dus: veel klappen. Ikzelf heb het voornamelijk gehoord in de uitdrukking: ^fn mekajem mezomme = geld. De oorspr. betekenis was daarin blijven hangen.

MENOEGE/Hebr. MENOEGA = rust. Vooral de rust op sjabbes en jontev. Ook:

Lot mie mit menoege. Op een gestorvene: Dij hèt indelk menoege.

MES/Hebr. MEET = dode. Het woord "lijk" ongebruikelijk. Vgl. MIESE/MIETA = dood, substantivum. In de uitdrukking:    ^fn    miese    mesjinne    =    een    ab

normale dood. Ook als vloek. MESJINNE/MESJOENA = van de normale regel afwijkend. Krieg de miesemesjinne (van boetn en van binn).

MESJIE'EG/Hebr. MASJIE'AG = de met olie bestrekene, de gezalfde. As me-sjie^feg komt. Tevens in de zin van: met St. Juttemis.

MEZOMME/Eig. MEZOMMEN, Hebr. MEZOEMAN. Een woord, dat in drie betekenissen recht op aandacht heeft.

1. Allereerst als deel van een inleidend formulier, dat onder invloed van de mystiek tot de dag van vandaag in orthodoxe kringen gebruikt wordt vóór het gebed. "Ik ben toebereid en gereed (MEZOEMAN)

" Ook ten onzent behoorde dit genre tot de liturgie. Totdat de

rationaliserende invloed daar een einde aan maakte. Zie A. Berliner Randbemerkungen zum tagl. Gebetbuohe, 1909.

2. MEZOMME BENSJEN. Als minimaal drie volwassenen het dankgebed na de maaltijd uitspreken, wordt één van hen bestemd (MEZOEMAN) om vóór. te gaan.

3. De betekenis GELD ontleend aan de rabbijnse responsenliteratuur. KESEF MEZOEMAN = baar, gereed geld. Zo drong het woord door in het Jiddisj en later in het Bargoens.

MEZOZZE/Hebr. MEZOEZA = deurpost. Bedoeld: OPSCHRIFT, op een perkament-

rolletje, ingesloten in een cylindertje, dat aan de rechterzijde van de deuringang wordt bevestigd. De teksten zijn ontleend aan Deut. 6:

4/9 en 11:13/21. Het was een gewoonte bij het binnengaan in een huis met een vinger de mezozze aan te raken en dan te kussen. Een meisje, dat niet al te ingetogen, leefde, werd KAALS MEZOZZE genoemd. Zie BJ 396.

MIES/TL 563, waar niet wordt geconstateerd, dat hier sprake is van een Jiddisj woord, afgeleid van het Hebr. MIEOES = afkeer; van werkw. dat dikwijls in de bijbel voorkomt, in de betekenis: verachten. Veel gebruikt. Meestal in de nuance: lelijk, 'n Mies wicht. Ter Laan hanteert de term foutief.

Vgl. ook 564 onder MIEZEG, MIESDERG.

MIESJEBEIREG/Hebr. MIE SJEBERAG = Die heeft gezegend. Beginwoorden van