Van Israelieten tot Israeliers

voll Verkennung und Misverständnisse, da die Mitglieder dieser Behörde der sozialen Frage fern stehen. Mich geniert der Erlass weder äusserlich noch innerlich: ich werde wie bisher in den Arbeit fortfahren.

Grüssen Sie Herrn Hovy und seien Sie selbst in dem Herrn Jesu Christo gegrüsst von

Ihrem getreuen Bruder

Kuyper moet dus in de periode die direct voorafging aan het concipiëren van de Standaard-artikelen in Berlijn zijn geweest. Als met het “Buch” onze brochure Liberalisten en Joden is gemeend, dan mag men wel aannemen dat door beide voormannen ook over het Joodse vraagstuk is gesproken. Verdere correspondentie werd helaas niet aangetroffen; noch in Den Haag, noch in Duitsland.

Men was dus ook hier jew-minded geworden; er zouden daarvoor meer symptomen zijn aan te voeren. Daarnaast dient echter te worden vastgesteld dat een eigenlijke antisemitische beweging hier nimmer een voet aan de grond heeft kunnen krijgen, zoals in Duitsland en - zelfs - in Frankrijk, het land van de Grote Revolu tie en haar idealen. Het was ook daarom dat de diepe verontrusting over het Joodse vraagstuk in West-Europa in brede kringen niet zo algemeen zou worden ervaren als het geval zou blijken met één enkel symptoom, dat in dit klassieke land van vrijheid en gelijkheid naar voren sprong!

Wij doelen op de Dreyfus-affaire en schrijven het jaar 1894. Alfred Drey-fus — in 1859 te Mülhausen geboren als zoon van een rijke Joodse koopman — werd als kapitein bij cle generale staf verdacht van hoogverraad. Ten onrechte, want hij was onschuldig en slechts slachtoffer geworden van oneerlijke manipulaties zijner collega’s. Nochtans werd hij veroordeeld en naar het Duivelseiland verbannen. Een beweging te zijnen gunste werd in 1897 ingezet. Het jaar daarop publiceerde Emile Zola zijn beroemde J’accuse. In 1899 werd Dreyfus vrijgesproken. Maar het duurde tot 1906 voordat de Joodse officier, die in 1935 te Parijs overleed, volledig in zijn eer werd hersteld. Ziedaar de nuchtere feiten! Maar diegenen onder ons (wij spraken vaak met dezulken), die de “Affaire” nog hebben meegemaakt, of zij, die wel eens hebben gebladerd in de talloze studies over dit geruchtmakend proces, zullen zich nog iets kunnen realiseren van de bijkans onbegrijpelijke indruk, die deze zaak, dit proces, op de gehele wereld van toen heeft kunnen maken. Het scheen of een eeuw strijd om gelijkstelling plotseling een toetssteen had gevonden. Dat dit alles zich af speelde in Parijs werd van een beklemmende, historische symboliek,,

Alfred Dreyfus was alleen maar een onbelangrijke Streber, zonder Joods zelfbewustzijn; “ein äuszerst fähiger, aber durch ein überspanntes Selbstbe-

48