Van Israelieten tot Israeliers

Het was intussen deze “internationale” Joodse samenzwering, die het antisemitisme ook in het Westen zou beïnvloeden en wel in een land, dat van oudsher als anti-Joods te boek stond en dat omstreeks 1848 zoals wij zagen aarzelend bezig was met het vraagstuk van de Emancipatie. In het Duitsland van de tweede helft der eeuw groeide immers het nationalisme, deze gevaarlijke potentie, die de eenheidsbeweging onder Bismarcks beproefde leiding stuwde naar de roem van het klein-Duitse keizerrijk, dat in 1871 in de Spiegelzaal van Versailles werd uitgeroepen. Het doet hier niet ter zake of de grote kanselier zelf een antisemiet was. De eigenaardige monografie van Dr. Otto Jöhlmger, Ministerialrat, die onder de titel Bismarck und die Juden (naar het bekende recept: ... und die Juden) verscheen met de obligate ondertitel: “Unter Benutzung unveröffentlichter Quellen”, bewijst het misschien, tegen de zin van de auteur. Maar het doet weinig ter zake. Het Duitse volk was het en bleef het. En vooral na 1871 kwam dit duidelijk naar voren in de tot nog toe gevaarlijkste essentie van ons verschijnsel: het rassen-probleem. Dat overigens — evenmin als “der internationale Jude” - het “made in Germany”-stempel kan dragen, geponeerd als het in eerste instantie werd door een Fransman, A. de Gobineau, die in zijn Essai sur l’inégalité des races humaines (Parijs 1853-1855) de verschillen in geestelijke aanleg der rassen en de betekenis daarvan voor de historie der mensheid wilde vastleggen. In zijn werk kwam ook voor het eerst de superioriteit naar voren van het “Arische” ras.

“Les nations arianes d'Europe et d’Asie, observées dans leurs qualités communes et typiques, nous ont également étonnés par cette attitude impérieuse et dominatrice quelles exercèrent constamment sur les autres peuples... L’Arian est donc supérieur aux autres hommes, principalement dans la mesure de son intelligence et de son énergie... lorsqu'il lui est également donné d’arriver à une moralité infiniment plus haute... l’Arian Germain est une créature puissante, qui attire d’abord l'examen sur lui-même... Tout ce que cet homme croit, tout ce qu’il dit, tout ce qu’il fait, acquiert de la sorte une importance majeure...”

Aanvankelijk hadden zulke beschouwingen in Duitsland niet die aandacht getrokken, die ze (didactisch kruipen we maar in de huid van de tegenstander) verdienden. Het klimaat zou na 1870 veranderen. Daar was het nationale Duitsland verrezen. Via Darwin en Friedrich Nietzsche ontstonden theorieën, die ons moesten leren dat, als de sterkste overleefde, kracht de hoogste deugd was! Gelijkheid en democratie - deze pijlers der 18e-eeuwse Aufklärung waarop ook het broze gebouw der Emancipatie stoelde — waren dwalingen geweest (zoals overigens ook het Christendom!). Boven dit alles verhief zich de “Uebermensch”. Er was behoefte aan een “Umwertung aller Werte” en “der Wille zur Macht”. Zeker (zie Bis-

44