Van Israelieten tot Israeliers

loosheid en verpauperisering. De contouren van de komende grote emigratie worden zichtbaar.

Daarnaast ging de Jood als zodanig ook nog gebukt onder de haat van een hem nauwelijks bekende niet-Joodse omgeving. De grote massa leefde zó afgesloten van de buitenwereld, dat van zijn kant ook het Russische volk de Jood slechts kende op afstand en zich van hem vage, duistere voorstellingen maakte, niet bevorderlijk voor een juiste beoordeling, die aarzelend zou kunnen evolueren tot iets, dat leek op wat in het Westen sedert enige decennia tolerantie werd genoemd. In de Russische literatuur uit de eerste helft der 19e eeuw vertoont de Jood alle cerebrale schablones, die in de Middeleeuwen opgeld deden. Als het beeld dan in een later stadium werkelijker wordt, is het resultaat misschien niet altijd gunstiger, maar in elk geval is dan tenminste de afstand geringer geworden. Er staan dan Joden voor ons, die bespot worden of gehaat. Want dat vooroordelen tegen de Joden bestaan, kan wellicht het treffendst worden gedemonstreerd aan de grote Dostojewski, die een andere visie heeft op de houding der Russen tegenover de Joden dan die welke wij de lezers voorschotelden.

“In plaats nu van door hun invloed het ontwikkelingspeil te verheffen, de kennis te vermeerderen, de landbouwkundige bekwaamheden der landsbe-volking te ontwikkelen, zoals de andere buitenlanders doen, hebben de Joden overal waar zij zich neergezet hebben, het volk nog lager doen zinken en nog meer verdorven, daar overal is de mensheid nog dieper neergedrukt en het ontwikkelingspeil nog meer gedaald, heeft de verschrikkelijke, hopeloze, onmenselijke armoede en met haar de vertwijfeling, zich nog meer uitgebreid. Vraag maar eens in onze grensdistricten aan de landsbevolking, wat de drijfveer der Joden is en zovele eeuwen lang geweest is? Men zal slechts één enkel antwoord te horen krijgen: ‘De onbarmhartigheid!... Hun drijfveer gedurende zoveel eeuwen was enkel hun hebzucht om zich met ons zweet en bloed te verzadigen.’ Het hele bedrijf der Joden in onze grensdistricten is enkel geweest om de landsbevolking geheel in hun macht te brengen en dit onder een werkelijk bewonderenswaardig partij trekken van de omstandigheden. O, in dergelijke aangelegenheden hebben ze altijd de mogelijkheid weten te vinden om over rechten te beschikken. Zij hebben steeds de kunst verstaan om vriendschap te sluiten met hen, van wie het volk afhankelijk is; in dit opzicht hoefden ze tenminste niet over hun geringe rechten ten opzichte van het Russische volk te klagen. Die hebben ze bij ons al meer dan genoeg — van deze rechten over het Russische volk!

Wat in de tientallen en honderdtallen van jaren daar waar de Joden zich neergezet hebben, uit het Russische volk geworden is — daarvan getuigt de geschiedenis onzer Russische grensdistricten. Probeer nu maar eens een ander volk te noemen van de talrijke vreemde volkeren die in Rusland verblijf

42