Martelgang of cirkelgang (over Da Costa) (zw)

verwijt, dat wij geen begrip zouden kunnen opbrengen voor een overtuigd overgaan van het ene geloof naar het andere. Dit neemt evenwel niet weg, dat bij ieder Joods doopgeval — en dit geldt zeer speciaal voor de door ons bedoelde periode — analytische waarneming van de Joods-problematische kant een eerste vereiste is. Voor Da Costa hebben wij dit beproefd. En wel voor het eerst. En wij hebben daarbij destijds de verwondering uitgesproken, dat niemand van zijn biografen het blijkbaar de moeite waard had gevonden des dichters jeugd aan een zelfstandig historisch onderzoek te onderwerpen. Wij schreven: „Zo worden de niet talrijke beschouwingen over de jeugd van Isaac da Costa steeds weer gekenmerkt door gebrek aan zelfstandig historisch onderzoek. Er heerst blijkbaar een zekere affectatie om des dichters Joodsen oorsprong niet dichter te naderen dan reeds is geschied. Eerst na zijn overgang tot het Christendom schijnt Da Costa historisch tastbaar. Dan ook is hij belangrijk genoeg om het object te worden van geschiedkundige behandeling. Wat de kern van zijn vroege jeugd uitmaakt, wordt als een onbelangrijke aangelegenheid beschouwd”. 8)

Professor Caron haalt uit dit citaat slechts de tweede zin aan en concludeert:    „Deze weinig elegante veronderstelling

moeten we geheel voor rekening van de schrijver laten.” Uiteraard. Dit lijkt ons het geval met iedere stelling van een ander. En dan! Professor Caron illustreert, dat 12 jaar na ons proefschrift de toestand ongewijzigd is gebleven. Ook hij begint — wederom met de jaren 1820—1822, nota bene slechts gesteund door autobiografische mededelingen van jaren later.

8. Dissertatie (eerste druk), 10.

10