Rationalisme, Romantiek, Risjes

-^3-

burgers, wier nering hij belaagd had, zijne matten weder op, en het gerucht, dat hij daarvan onder zijne geloofsgenoot en deed uit gaan, beveiligde de ingezetenen, even zoo goed als de voormalige keur, tegen allen verdere inval van Joden of Jodengenootenc^!f

Aldus de langademige Robidê van der Aa« De vertelling moge dan hier en daar nauwelijks uit de historische kalk tevoorschijn komen - de inhoud is er niet minder interessant om« Vooral ook structureel»

In het stadje beschikte men ten aanzien van de Sefardische koper aanvankelijk niet over enig gegeven_e Toen zijn nogal vreemde naam bekend werd, werd deze in het begin ^ffop allerlei wijze geradbraakt"*

Ook al een motief dat aandacht verdient»

^MDe Stads-Secretaris schreef den nieuwen inwoner op de lijst der laatstgehouden volkstelling, onder den naam van Dakinha, in, en de Dames decreteerden, dat hij uit een aanzienlijk Friesch geslacht afkomstig was, en alleen het land zijner vaderen had verlaten, omdat de adel daar van de vrijheidszonen zoo veel te lijden had«”

Dat intussen zulk een rijk man en eigenaar van het plaatselijk slot op grootse wijze moest worden ingehaald, stond voor de notabelen van het stadje, waar niet zoveel schokkends gebeurde, vast»

Toen de heer Da Cunha (Dacunha) op een goede dag verscheen om zijn vorstelijke woning te betrekken, bleken de heren van het stadsbewind -voorgelicht door de volijverige stadssecretaris, die de ons bekende Pe-trowitsch in consult had genomen - de nieuwe kasteelheer te ontvangen en wel uit gedost naar Russische trant, in zware bonten pelzen*

Daar de ochtend van de feestelijke ontvangst door de natuur begunstigd werd "kon men zich niet ontveinzen, dat het Russisch kostuum, in dit jaargetijde, de bewegingen der ledematen uiterst bezwaarde, zoodat dan ook weldra groote zweetdroppels ieder regeringslid langs het gezigt stroomden, hetgeen, bij de gedurig toenemende zonnehitte, zoo onverdragelijk werd, dat men eindelijk van den nood eene deugd makende, de pelzen aan de boomtakken hing, en, op het gras gezeten, in de hemdrokken, onder het genot van een morgenslokje, tot tijdverdrijf een pijpje rookte; terwijl men Joost de_ Mulder op zijn stevig karrepaard op schildwacht had gezet, om tijdig van de aankomst kondschap te kunnen brengen*^ft Eleazar da Cunha, die dit alles nogal vreemd moest vinden, schonk de burgemeester een aanzienlijke som voor de armen en begon aldus zijn afgetrokken bestaan "als een goedhartige Zonderling" in het beminnelijke stadje waar men niet wist, dat hij een jood was« In de relatie tot zijn dochter Sara, de enige van een tiental kinderen, die hem was overgebleven, sprak de Sefardie echter openhartig over het geheim van zijn afkomst» De filantropische goedgeefse jood zullen we evenzeer vaker in deze eeuw ontmoeten» Hij vormt het noodzakelijk evenwicht voor de woekeraar, die organischer in het mythische beeld paste»

Keren wij tot ons verhaal*

"Met al het vuur, den man eigen, in wiens aderen nog het voorvaderlijk Portugeesche bloed vloeide, was hij aan de Mozaïsche instellingen gehecht; doch hij had zijner dochter vroeg ingeprent, om hare Godsdienst in stilte te verrigten» "Mijn Kind!" zeide hij meermalen, "gij behoeft u niet te schamen, dat gij de leer uwer Vaderen zijt getrouw gebleven, en moet zelfs, is het noodig, uwe gehechtheid aan dezelve openlijk toonen; maar ook nimmer vergeten, dat wij gedoemd zijn te midden van Christenen te verkeeren, wien het van jongs af wordt ingeprent ons te smaden« Dien dus uwen God