Rationalisme, Romantiek, Risjes

-in-

Maar U heugt, dertig eeuwen door,

Dat u Jehova uitverkoor;

Dat, als 't geweld u vlugten deed,

Een reddend spoor het diep doorsneed;

Dat, zonder huisdak, levenslang,

Uw schaar zwierf, op haar kronkelgang;

Waar Vuur- en Rook-zuil voor haar toog,

En ¹1 Man haar spijsde van omhoog,

GIJ viert het, tot op dezen tijd,

Dat zoo Gods arm u heeft bevrijd»

Dies breng ik, met opregt gemoed,

Uw Hutje mijnen vredegroet.

Wie smadend tot den drempel kwam;

Niet ik, gij Kind van Abraham!

Naar de tweede uitgave der Gedicht en, 1036/37» In- bet handexemplaar van de dichter (Leidse U.B. 1^98 D177D18) zijn de bij Staring gebruikelijke varianten met inkt aangegeven. Van de meest ingrijpende signaleren wij, dat "De Joodsche Looverhut¹¹ uit de eerste editie is veranderd in "De Israëlitische Looverhut". "Smadend", dat dan nog gehandhaafd wordt, blijkt in de door Beets verzorgde editie uit 1862 verzacht tot "smalend". Geheel in Hildebrands stijl, zoals we later in deze studie zullen zien. Dat ook Staring niet geheel vrij van het vooroordeel der eeuwen bleef, blijkt uit JAROMIR. Vgl. C.S. Jolmers A.C.W.S. ALS VERHALEND DICHTER (Leidse diss. 1918, pagina 68):

"Dit verhaal, waarin het volksgeloof aan een baarlijken duivel in zijn komische uitwerking geteekend was, vormde een stof, die ongetwijfeld Staring's volle belangstelling had. Hoezeer echter de merkwaardige voorvallen den dichter boeiden, een vergelijking van Jaromir te Praag met het origineele verhaal doet weder duidelijk uitkomen, dat hij de schildering der personen als een hoofdzaak beschouwde. Het Engelsch deelde mee, dat Rolf "had the ill luck to enter into a conspiracy against his professor" en kwam dan zeer spoedig tot de avontuurlijke gebeurtenissen, het eigenlijke doel van 't verhaal. Staring verving den beklagenswaardi-gen student, die zich door een te kwader ure uitgehaalden streek van den financiëelen steun zijner vrienden beroofd zag, door de bekende figuur van den student-doordraaier, aan de hoogeschool "befaamd" en een vasten klant van "Schagcher-Ephraïm, den geldschieter. Juist de man om op de gedachte te komen, een bijgeloovig publiek als duivel beet te nemen."

Om het begin van JAROMIR TE PRAAG te citeren (Gedichten, tweede stuk, pagina 100):

Een Oud-Student, dien ’k Jaromir zal noemen:

Een Theoloog; befaamd aan Kareis School te Praag,

Voor twee paar eeuwen; mogt zich roemen Van een gezonde MAAG;

Maar, ach zijn BEURS lag ziek! De Wissel veertien daag Ontbrekend, was 't crediet verdwenen,

Bij Schagcher-Ephraïm, zijn welbeklanten buur......