Rationalisme, Romantiek, Risjes

-26-

Uit Het Leven, Gevoelens en zçnderlinjge Reize van den Land-Jonker Govert Hendrik Godefroi van Blankerdieim tot_ den Stronk, Eerste Deel,

Te Haarlem 'bij François Bohn, 1000, pagina 224/228.

De Jooden Kerk

Een zeker Heer, Roermond genaamd, was weleer een groot Koopman te Amsterdam, doch had voor eenige jaaren een fraai buitenverblijf gekocht, slechts een half uur van het Kasteel van den Baron gelegen, waar op hij uitgezonderd drie wintermaanden zich altoos ophield, eensdeels dewijl hij een liefhebber was van het buiten leven, en aan den anderen kant, dewijl hij in Amsterdam zoo veel pracht niet meer kon ten toon spreiden als hij te voren vertoond had. Deze Heer had altoos veel achting voor den Adel gehad, het welk hem ingeboezemd was door zijn minne, welke uit Hanover afkomstig, door een Edelman bezwangerd was, en na haare bevalling, langen tijd als minne op een Adelijk Kasteel in Gelderland had gediend. De gesprekken van deze vrouw, welke zij bij de lange winteravonden altoos hield over Kastelen en Adelijke geslachten, hadden bij hem zulke diepe plooijen gelegd, dat dezelve bij eenen meer gevorderden leeftijd niet meer konden worden vereffend, hij had dus alle moeite aangewend om in de verblijfplaatsen der Edelen een landgoed te koopen, en vervolgens om met den Adel gemeenschappelijke verkeering te houden; tot zijn leedwezen zag hij nochtans, dat hij door denzelven met minachting wierd behandeld, dewijl zij den rang van een Koopman zeer verre beneden zich rekenden. Hij vond dus nu een gunstiger gelegenheid om nader kennis met den Baron te meiken, en om hem, dewijl hij hem in de Comedie gezien had, in zijn logement een bezoek te geven.

De Baron had den Heer Roermond niet meer dan tweemaal in zijne provintie ontmoet, doch nu hij in een vreemde, ver afgelegene Stad, iemand aantrof, welke niet ver van hem af woonde, zoo was hij enkel verrukking en blijdschap, hij vloog hem in de armen. De Heer Roermond, vereerd door deze ver-tooning van hartelijke genegenheid, bood zich aan om al het merkwaardige aan de reizigers te laten zien, welk aanbod door den Baron met dankbetuigingen werd aangenomen. - Eer ik het vergeet, lieve vriend! vervolgde de Baron, is 'er geen gelegenheid om eens vee, boomen en velden te zien? ik kwijn, dat ik dat aa.ngenaam gezicht moet missen, ik heb in al dien tijd nog geen koe gezien als voor het huis van een slachter: ik kan zonder landerijen, zonder het gezicht va.n het graazend vee niet leeven, ik hoor zoo gaarn rondom mij bulken en bleet en, hoe veel aangenaamer is dat ook, als dat eeuwigduurend geschreeuw van Jooden, en vischwijven. Oneindig veel gelegenheid, antwoordde de Heer Roermond, ik zal u de alom vermaarde Plantagie laaten zien, in welke zich bijna meer zoogenaamde collegietui-nen bevinden, dan boerenwooningen in Rhijnland. Zij begaven zich op reis.™ Terwijl zij den zoogenaamden Joódenhoek door gingen, hoorde de Secretaris geweldig schreeuwen, hier geschieden ongelukken, riep hij uit, terwijl hij verbleekte van aandoeningen, hier worden menschen vermoord, hoor dat gegil eens!

Stel u hart gerust, mijn vriend! antwoordde de Heer Roermond, het is heden een groote feestdag der Jooden, zij zijn nu bezig met hunne Godsdienst-oeffeningen, en wat meer is, nu zingen zij - volgt gijlieden mij maar onverschrokken, ik zal u hunne Sijnagoge eens laaten bezichtigen - hemel en aarde! zeide de Baron, terwijl hij zijne ooren met zijne vingers toe-