Het verdwenen Ghetto

Vreest geen geweeten-dwang noch pijningen noch dooden

Wast eedle Judaes stam en laet u looten hloeyen

Wat doet de kracht van ’t land als borgers aanwas groeyen.”

Gebogen over zijn kapitale ets, doorvoelen wij de speelse vreugde, die de inwijding bezielde. Fleurig en uitgedost lijken de tallozen, die de Esnoga juichend vullen.

Nog een afbeelding van De Hooghe: ,,’t Profil van de Kerk”. Wij

staan op de brug over de Houtgracht en hele. ven het wonder van dit Amsterdam der 17e eeuw. Gouden koop-mansoord — toevlucht voor ballingen uit vier hoeken der wereld.

In de omgeving: „het Leprooshuys”, „De Stadsblomtuyn”, „De Muiderpoort”, „het Huysittenhuys”, „de Kerk der Hoogduyt-sche Jooden”. Zo dwaalt ons oog over vervaagde beelden uit voorbijgegaan tijdperk van glorie en roem.

Gij wilt plattegronden? Ik toon ze uit onze verzameling. Ook het portret van Cha-gam Aboab, op 81-jarige leeftijd, uit 1686. Aboab, die geheel de 17e eeuw beleefde en zijn gemeente zag groeien van onaanzienlijk Marraans dorp tot metropole der Joodse diaspora. Toonaangevend door macht en waarden.

Pieter Persooy’s schetsen: „Het voorhof en ingang der vrouwensynagoge”, de scholen — eenmaal in heel de wereld vermaard. De „Suy verplaatsen”.

Bernard Picart’s gravure uit 1721. Fouquet’s plaat voorstellende: „het kerkgebouw van de Breestraat gezien” en tenslotte de

66