Erfenis der emancipatie

Titel
Erfenis der emancipatie

Jaar
1963

Pagina's
76



Bij hoofdstuk II: JOSEPH DERNBURG — Geigers voorpost te Amsterdam

Abraham Geiger 1810—1874 was de baanbreker van de zogenaamde Joodse „Reform”-beweging in Duitsland.

Over Dernburg (1811—1895) o.a. W. Bacher, Joseph Dernburg (de naam varieert nogal!), Sa vie et son oeuvre, Paris 1896, dat voor de Amsterdamse periode van Dernburg weinig bevat.

Over Joodse utopisten: H.P.G. Quack, o.m. in essay over Gerrit de Clerq in Beelden en Groepen, Amsterdam 1892, p. 328.

Beide zeldzame brochures van Dernburg, besproken door I. Prins in Iets over het Amsterdamse Gazzones (overdruk Weekb. v. Isr. Gezinnen, 1915). Hier geciteerd naar M. J. Davids V.A. VII, II, p. 208: Een mislukte poging tot het invoeren der Reform in Nederland in de eerste helft der 19e eeuw.

Voor de correspondentie met Geiger zie F. Kobler, Jüdische Geschichte in Briefen aus Ost und West, Wien 1938, p. 81. Vgl. ook Ludwig Geiger, Geiger’s Briefe an Derenbourg. Allg. Zeitung d. J. 1896 en dezelfde: Abraham Geigers Leben in Briefen, Berlin 1878, p. 227/8.

Ook didactisch zit de vertaling van Jost met zijn synchronistische tabellen uitnemend in elkaar. Het is uitgesloten, dat een der Nederlandse dilettanten uit deze generatie in staat zou zijn geweest op zo overtuigende wijze te citeren uit de Judaistische en Oriëntaalse wetenschappen als hier op iedere bladzijde geschiedt.

Dernburg over Carel Asser: Seine Gattin ist eine Schwester der berühmten Rahel. Diese veranlasste ihn zur Abfassung der oben erwähnten, nicht gedruckten Schrift: Précis Historique pour l’état des Israélites du Royaume des Pays-bas: und es mag kein uninteressanter Beitrag zur Geschichte der Frau Varnhagen sein, wenn wir hier ihren Brief an Asser einrücken, in welchem sie ihn dazu auffordert. Sie schrieb: „Cher frère! Il n’y a rien au monde, qui m’aille tant à coeur que le perfectionnement du genre humain; c’est le seul chemin de notre bonheur et les opprimés sont ceux auxquels je voûe ma plus grande tendresse et sollicitude.

Soyez notre véritable frère par les sentiments et la façon de penser. Empressez vous de servir ces pauvres damnés, ne remettez pas ce que vous pourriez faire à leur avantage; dussiez vous veiller quelques nuits, comme vous serez bien la nuit suivante sur votre chévet. Vous êtes le seul, le véritable homme qui soit capable de les servir, de sauver tant de personnes. Un paus entraine l’autre, et dans les temps, où nous vivons, plus vite que jamais. Adieu.” Hierauf schrieb Asser seinen Précis im Jahre 1827.

Dat Rahel Varnhagen Beethovens „Ferne Geliebte” zou zijn geweest wordt beweerd door S. Kaznelson in diens Beethovens ferne und unsterbliche Geliebte, Zürich 1954. Zie, echter de recente biografie van Hanna Arendt: Rahel Varnhagen, Lebensgeschichte einer deutschen Jüdin aus der Romantik, München 1962, p. 8 en 9. De genealogie van de familie Asser is thans gepubliceerd in Ned. Patriciaat 1963, p. 36.

Hoe lang de Bischoffsheims in Amsterdam hebben gewoond, hebben wij niet kunnen uitmaken. „Ont longtemps habité Amsterdam”, aldus de Statuts et Règlements de la Société fondée pour l’administration de la Fondation/Bischoffsheim à Amsterdam. Paris, 1861. Het doel van de Stichting was: D’aider des jeunes gens (des deux sexes), nés de parents habitant Amsterdam, Paris ou Mayence (de stad van herkomst der familie), et qui se distinguent par leur conduite et leurs capacités, à acquérir des connaissances qui puissent leur procurer une exsistence honorable et aiséee.

Voor het contact van zoon Raphael met A. Geiger, zie Bacher a.w. p. 10 „Une preuve de l’intérêt de M. Bischoffsheim pour l’affermissement et la rénovation du Judaïsme, est sa lettre à Geiger (du 7 Septembre 1872) sur la possibilité des réformes radicales”. De gepubliceerde brieven van Geiger aan Joseph Dernburg omvatten de periode 1833—1842.

69

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt met OCR (Optical Character Recognition).
Deze techniek levert geen 100% correct resultaat op. Dat betekent dat er onjuiste tekens in de tekst kunnen voorkomen.


Weergave
Afbeelding / Tekst (OCR)

Alle boeken in deze digitale bibliotheek kunt u gratis lezen of downloaden. Met een vrijwillige donatie helpt u ons met het in stand houden en verder uitbreiden van de bibliotheek. Klik hier als u een bijdrage wilt overmaken.