Erfenis der emancipatie

De Hulde aan Holland verscheen bij Joachim van Emden. Ons is niet bekend wie de vertaling verzorgden (Lemans? Mulder?). Interessant is het beroep (p. 10) op „De Ruyter, De Groot en Hooft”, als symbool van Hollands Glorie.

Bij de beschouwingen over Jood en Jodendom gedurende de eerste helft van de negentiende eeuw is van betekenis L. G. Visscher, Chronologische Tafel voor de Geschiedenis der Israëlieten in Nederland, Utrecht 1850. Het is niet precies duidelijk, wat de hoogleraar tot het samenstellen hiervan heeft bewogen. Ook is niet meer na te gaan over welke bronnen of informatiebronnen hij beschikte. Wel staat vast, dat vooral de eigentijdse historie met kennis van zaken is benaderd.

J. D. Meijer was naar boven gevallen toen 12 Hervormde en 12 Katholieke leden van de Grondwetcommissie-1815 de koning voor het probleem stelden, wie secretaris moest worden. Falck wees Willem op Meijer. Over de reacties daarop zie J. Meijer, Problematiek per post, Amsterdam 1949, p. 37. Zie N. de Beneditty, Leven en Werken van Mr. J. D. Meijer, Haarlem 1925. Interessant voor Meijers karakter is zijn pleidooi voor het „rechtsherstel” van Lodewijk Napoleon in 1820. Vgl. voor laag-bij-de-grondse critiek uit die dagen De Gids, 1839, 482 (zie Beneditty, p. 82 in de noot).

Voor de Hebreeuwse citadel-poëzie, zie D. S. van Zuiden, in V.A. Aldaar ook de tekst van het gebed, bewaard in de bibliotheken van het Port. Isr. Seminarium te Amsterdam. Hebreeuwse gedichten over tiendaagse veldtocht schreven o.a. de Groningse Jood I. J. Cohen, Uitboezeming eens Hebreërs na den tiendaagschen veldtogt. In het Nederd. gevolgd door S. J. van Ronkel, Amsterdam 1831. D. A. Lissaur, Hulde aan den Koning, na de overwinningen in België (Hebr. en Hollandsch). De tweede druk (1834) door ons geraadpleegd, geeft als toegift een Hebreeuwse vertaling van God save the King. Tenslotte M. Lemans, Op den Tiendaagschen Veldtocht, 1831. Cat. Almanzi vermeldt nog, J. B. van Emden, De togt naar België, dichtstuk, Amsterdam 1831. Cat. Wagenaar vermeldt onder Handschriften (2312) een Hebr. m.s. over de geschiedenis van Chassé, 1833.

Zie Dr. G. Salomon, Het huiselijk leven, 3 leerredenen, gehouden in de nieuwe Isr. Kerk te Hamburg, uit het Hoogduitsch (door wie vertaald?), Amsterdam, 1825! (Bij de Gebroeders van Arum). Uitgegeven voor rekening van de vertaler.

Over Homberg o.m. M. Kayserling, Moses Mendelssohn, Sein Leben und seine Werke, Leipzig, 1862, p. 310.

H. N. Neufeldt gaf nog een nationalistische propaganda-preek uit: De menschelijke pligten jegens Koning en Vaderland, Leerrede in de Isr. Synagoge te Utrecht, 1831. Van zijn „Weg des Levens” vermeldt Cat. Gobits een verbeterd afschrift door M. Teixeira de Mattor, 1863 (aldaar no. 1761); ook de Cat. Monasch, Amsterdam 1917 vermeldt (het zelfde?) afschrift (1907). Het geschrift was blijkbaar populair.

68