Rechtskundige significa, proefschrift

2

meer bekend voorwerp wordt onderzocht op eene minder bekende wijze. Het tweede geval doet zich bij mijn onderzoek voor. Immers : de begrippen uit de groep: ״aansprakelijk, verantwoordelijk, toerekenings-vatbaar” zijn het voorwerp geweest van talrijke onder-zoekingen. Doch de beteekenisleer in het algemeen en de rechtskundige beteekenisleer in het bijzonder, be-hooren tot de weinig beoefende wetenschappen. Bij dit onderzoek zal dus niet minder aandacht worden gevraagd voor de werkwijze dan voor het voorwerp en in sommige opzichten is het voorwerp van het onderzoek niet minder middel dan doel. Hieruit volgt, dat de navolgende beschouwingen gedeeltelijk meer algemeen zullen zijn dan bijzonder, gedeeltelijk meer bijzonder dan algemeen. Naar eenheid van het alge-meene en van het bijzondere is zooveel mogelijk ge-streefd in dien zin, dat algemeene beteekeniskundige beschouwingen steeds in verband wórden gebracht met de groep van de begrippen : ״aansprakelijk, ver-antwoordelijk, toerekeningsvatbaar” en dat, omgekeerd, bijzondere beschouwingen over de groep van deze begrippen slechts worden gegeven voor zooverre zij verband houden met de beteekenisleer in het algemeen en met de rechtskundige beteekenisleer in het bijzonder. Dat eene volmaakte eenheid van het algemeene en van het bijzondere niet werd bereikt, is den onder-zoeker zelven onafgebroken duidelijk geweest.

Voortdurend werd door mij het gemis gevoeld van een handboek der significa in het algemeen en van de rechtskundige significa in het bijzonder. Bij gebreke van zulk een handboek werd ik op meerdere plaatsen gedwongen tot min of meer alge-meene beschouwingen, die met de rechtswetenschap