Het consult van Dr. Jozef Bueno aan het ziekbed van Prins Maurits van Oranje

als bij vermoedelijke primaire leverkanker, verlopend onder zo weinig zeggende symptomen, steeds moeten differentiëren tegen andere leveraandoeningen, die zich uiten in voelbare knobbels van de leverstreek en wel tegen: Lues, Abces, Cirrhose, Echinococcus en niet-parasitaire cyste.

Lues (gumma) komt voor in het tertiare stadium van de syphilis. hierbij kan een hepar lobatum of zogenaamde ‘varkenslever’ ontstaan. Soms wordt slechts een enkel gumma gevonden, meestal echter meerdere; ze geven bij palpatie de indruk, dat de lever hobbelig is. Pijn in de leverstreek, soms zeer heftig.

Differentiële diagnose

Over andere leveraandoeningen, zoals Lues Hepatis, Cirrhosis Hepatis, Echinococcus, Abces e.a., dient alleen iets over Lues Hepatis opgemerkt te worden.

In hoeverre het gewettigd is Lues als aetiologische factor in aanmerking te doen komen, blijft natuurlijk een open vraag. Het feit van een bijna ongeneeslijke, althans een zeer langdurige rugwonde in de jeugdjaren en het losbandige sexuele leven van de patiënt, geeft slechts een twijfelachtige aanleiding er rekening mee te houden.

Men zou dan bijvoorbeeld moeten aannemen, dat de prins van moederszijde (die ‘dol en vol’, ‘lichtzinnig en overspelig’ werd genoemd) door de spirocheta pallida zou zijn aangetast, dus een congenitale lues zou hebben gehad, waarna dan op latere leeftijd een tertiar gumma zou zijn opgetreden ?

Tegen Lues pleit onder andere het feit, dat Maurits’ concubine zeven kinderen heeft gekregen, zonder dat bij haar over abortus wordt gerept.

De spirocheet heeft, als bekend, voorliefde voor de lever; lever-syphylis is de meest voorkomende aandoening der viscerale syphilis. Hoe het zij, Lues is en blijft te differentiëren bij de diagnose.

34