Het consult van Dr. Jozef Bueno aan het ziekbed van Prins Maurits van Oranje

Aan het ziekbed van Prins Maurits

Omstreeks halt november 1624 was hij ziek in den Haag aangekomen vanuit zijn legerplaats bij Rozendaal. Tevergeefs was zijn aanvalsplan, om Antwerpen bij verrassing te nemen, geweest, nok Breda had hij niet kunnen ontzetten; gelukkiger was hij met de inname van Gennep en van Kleef. De volksmond liet niet na verband te leggen tussen de ziekte van de prins en zijn tegenslagen bij Antwerpen en Breda en concludeerde al spoedig, met de woorden van Aubery: “qu’il mourit de chagrin, de ne pouvoir sauver cette place (Breda), qui lui appartenait en propre”, maar als zijn eigen visie geeft deze auteur: “Mais Ie plus véritable fut le déplaisier de voir son dessein de Souveranité enterrement avorté par tant d’obstacles qui empêcherait 1’exccution” (1), hetgeen dus ook wel wijst op ‘chagrin’, zij het ook van andere aard.

Ook de bekende biograaf van prins Maurits, M. C. M. van der Kemp, kent aan Maurits’ strategisch falen de oorzaak van diens gemelijkheid en knorrigheid toe; “Hierdoor (door Antwerpen niet te kunnen innemen) werd hij gemelijk en knorrig en van niet te veel spreken”; echter moeten deze eigenschappen volgens van der Kemp, daaraan niet alleen worden toegeschreven, “doch ook vooral aan zijn dodelyke ziekte, die zich begon te openbaren” (2). De volksmond hield vergiftiging voor de ware oorzaak van Maurits’ dood. Waarom? De Vox Populi is niet altijd synoniem met de Vox Dei, die wel eens een Vox Satani blijkt te zijn! De Vox Populi is al gauw bij de hand met die ‘diagnose’, wanneer het vorstelijke personages betreft.

1.    L. D’Auberv, l.c., 21 november 1624.

2.    M. C. M. van der Kemp, l.c., iv.

21