Geschiedenis der Portugeesche Joden te Amsterdam 1593-1925

35

Het opvoeren van dramatische voorstellingen in de Synagoge schijnt meermalen te hebben plaats gevonden: later zag men echter in, dat een Bedehuis daarvoor niet de juiste plaats was, en werd in het Huishoudelijk Reglement voor de Vereenigde Gemeenten in 1639 de bepaling opgenomen (art. 16) dat dusdanige voorstellingen of voordrachten niet in de Synagoge mochten worden gehouden.

De Chazan David Abenatar Mello bracht eenige jaren in den kerker der Inquisitie door totdat hij, na hevige folteringen, in 1611 in vrijheid werd gesteld. Dadelijk keerde Mello het land der verdrukking den rug toe en begaf zich naar Amsterdam. Nauwelijks van zijn pijnen hersteld, vatte hij het plan op, als dank aan God een volledige Spaansche Vertaling der Psalmen te leveren, welk plan hij ook volvoerde. In 1626 zag deze vertaling, die hoog gewaardeerd wordt, het licht.

De meest bekende dichter, die ook in de literatuur van zijn vaderland de hem toekomende plaats heeft gekregen, was Antonio Enriquez Gomes (aan het Spaansche hof bekend onder den naam Don Enrique Enriquez Gomez). Geboren in een plaats in Oud-Castilië in het begin der 17e eeuw als zoon van een Portugeeschen Marrano, bleek hij reeds in zijn prille jeugd met veel aanleg te zijn begiftigd. Hij wijdde zich aan verschillende takken van wetenschap: geschiedenis, dichtkunst, philosophie en Staatkunde. Op 20-jarigen leeftijd betrad hij de militaire loopbaan, waarin hij zich zóódanig onderscheidde, dat hij tot kapitein bevorderd en met een onderscheiding vereerd werd. Gomes werd echter in een proces tegen een geheimen Jood gewikkeld en ontvluchtte den brandstapel der Inquisitie. Hij bereisde vele landen, woonde eenige jaren in Bordeaux, Rouen en Parijs en begaf zich eindelijk naar Amsterdam, het middelpunt der Spaansch-Portugeesche Joden. In 1660 werd zijn beeld in Sevilla verbrand. Zoo lang hij echter leefde, bewaarde hij een onuitsprekelijke liefde voor zijn vaderland.

Gojnes was een lyrische en dramatische dichter, wiens werken (9 deelen Proza en Poëzie) van 1640—1649 zijn ontstaan. Zijn Bijbelsch heldendicht „Samsoit Nazareno”, door