Geschiedenis der Portugeesche Joden te Amsterdam 1593-1925

11

gevestigd zien. Van groot belang is zeker dat hij voorstelde, dat de Joden geen onderscheidingsteekenen behoefden te dragen. In geen politiek ambt, noch in dat van justitie of financiën zouden zij echter kunnen worden aangesteld; als notaris zouden zij alleen voor hun geloofsgenooten mogen fungeeren.

Ofschoon de verdraagzame geest, die uit deze „Remonstrantie” spreekt, gunstig afsteekt tegen dergelijke Jodenreglementen overal elders, zouden toch, als de bepalingen daarvan tot een besluit der Staten van Holland zouden zijn geworden, ook in Holland de Joden in hun menschzijn zijn getroffen.

De Staten besloten echter, geen algemeen geldig Jodenreglement vast te stellen, doch iedere stad de vrijheid te laten, geheel souverein te zijn over haar Joodsche inwoners, gelijk zij dit was over haar andere burgers. Dit nu was voor de Joden in Holland een groot geluk: want de stedelijke re-geeringen, vooral die van Amsterdam, erkenden het groote voordeel, dat de Joden voor haar opkomenden wereldhandel konden opleveren. Om echter de Calvinisten gerust te stellen verbood de Regeering den Joden, tegen den Christelijken godsdienst te spreken of te schrijven, christenen tot het Jodendom te bekeeren en met de „dochteren des lands” te huwen.

En zoo waren de Joden hier niet vogelvrij; bestond er geen vastgesteld getal (numerus clausus) voor hun aantal of huwelijken; geen Jodenbelasting of lijftol, en konden zij, als ieder ander, bezit verwerven.

Vonden aan den eenen kant de Joden andere Regeerders 'dan overal elders, aan den anderen kant kregen de autoriteiten een geheel ander soort Joden te regeeren: de Portu-geesche Joden, die zich nimmer, zooals de Joden in de andere landen, van de hen omringende niet-Joodsche cultuur hebben afgesloten, waren menschen van fijne beschaving en intel-lectueele ontwikkeling, die in hun vaderland als groothandelaren, officieren, artsen, schrijvers en dichters hadden uitgemunt en die hun handelskennis en relaties hierheen overplantten. Een omgang van Joodsche geleerden met Christen kunstenaars en geleerden op voet van gelijkheid was een bijzonderheid die in de eerste helft der 17e eeuw buiten Holland nergens