Het zotte vleesch

Roermond en de Roermondse samenleving gericht. Van die drie is het al in 1933 in De Gids gepubliceerde Mirjam het meest ontroerend én het meest pijnlijk. Het schildert indringend het door Madelon de Keizer in haar studie De dochter van een gazan genoemde fenomeen van de'doublé bind'van een jood in de Mediene. Een jood kon geassimileerd lid van de lokale samenleving zijn, maar wordt toch telkens weer geconfronteerd met het jood en dus anders zijn. Dat werd dan vooral veroorzaakt door het onbegrip en het latente antisemitisme van de christelijke omgeving. De postuum in 1940 gepubliceerde novelle Provincie schetst het merkwaardige leven van een in een kleine provinciestad wonende en aan verdovende middelen verslaafde arts. Een thema dat in de eerste roman van Hiegentlich ook al aan de orde was! Van Provincie en van Vlucht uit de vrouwenwereld kan men zich afvragen of het wellicht onvoltooide aanzetten voor een volledige roman zijn geweest. Wij hebben tenslotte gekozen voor de publicatie van alle nu bij ons bekende gedichten van Jacob Hiegentlich. Zijn eerste, op zestienjarige leeftijd uitgegeven, bundel Dierote Nacht, Spatjahr is in zijn geheel opgenomen. Daarnaast bevat deze uitgave zijn in diverse tijdschriften gepubliceerde gedichten. Die gedichten geven de ontwikkeling in het literaire talent van Hiegentlich weer. Daarnaast geven ze, meer nog dan zijn proza, inzicht in zijn persoonlijkheid. Zijn homoseksualiteit - of moeten we hier spreken van indifferente biseksualiteit, zoals dat in een eerdere publicatie door Peter Nissen is geduid? - is vaak het thema. Het valt niet uit te sluiten dat menig vooroorlogs criticus moeite had met de vrijmoedige wijze waarop Hiegentlich seksuele verlangens en belevenissen verwoordde. Dat zal zeker het geval zijn geweest met critici als Willem Kloos en Menno ter Braak, van wie wij nu weten hoe verkrampt zij met hun eigen geaardheid omgingen. Voor de stad Roermond is deze uitgave in meerdere opzichten van belang. De buitenstaander, die Jacob Hiegentlich ondanks zijn gehechtheid aan stad en provincie was, kon op een scherpe wijze de samenleving