Het zotte vleesch

Es bellen die hunde, die glocken bellen.

Aus meinen äugen wellen die tränen.

Jacob Hiegentlich bezocht in Roermond de openbare lagere school, in 1861 opgericht als opvolger van de Rijks Lagere School en in 1910 van de Graaf Gerardstraat (voorheen Nieuwstraat) verhuisd naar de Minderbroedersingel, waar zij een nieuw schoolgebouw betrok tegenover de protestantse kerk. Naar deze school, die in die tijd moest standhouden temidden van ruim tien rooms-katholieke lagere scholen, waaronder de parochiescholen, stuurden vooral niet-katholieke ouders hun kinderen, zowel de protestantse en joodse inwoners van de stad als de tijdelijke voorbijgangers van bijvoorbeeld het garnizoen. Maar vanwege de goede naam van de school waren er ook katholieke ouders die hun kinderen erheen stuurden, vooral katholieken van meer liberale snit. De sfeer in het onderwijs was er inmiddels gematigd neutraal, nadat tussen 1878 en 1881 een felle, ook door de landelijke pers opgemerkte, schoolstrijd had gewoed rond de hoofdonderwijzer P. van de Kamp, die meewerkte aan de liberale Roermondse krant De Volksvriend.

Dat Jacob zijn vorming na de lagere school niet voortzette aan de (openbare) Rijks H.B.S., maar aan het Bisschoppelijk College, mag wel opmerkelijk heten. Andere joodse ouders stuurden hun kinderen immers bij voorkeur naarde Rijks', zoals René Leviticus, een generatiegenoot van Jacob, die later hoogleraar zou worden aan New York University. Ook Joseph, de oudere broer van Jacob, ging naar de Rijks H.B.S. en deed er in 1922 eindexamen. Wat zal vader Hiegentlich dan bewogen hebben om Jacob naar het College te sturen, die uitgesproken katholieke en klerikale school, waarvan een groot deel van de leraren toen nog priester was? Misschien de goede naam die de school in heel katholiek Nederland had?

Of het feit dat Jacob, die al zo vroeg een aanleg voor taal en letteren aan de dag legde, aan het Bisschoppelijk College een gymnasiale vorming zou kunnen ontvangen, terwijl hij bij de concurrent alleen de H.B.S. zou kunnen volgen? Of wilde Sallie