Vught, dertien maanden in het concentratiekamp

mensen in invalidewagentjes. Groter verscheidenheid van mensen is moeilijk denkbaar. Een dame met een prachtige getailleerde mantel loopt naast een armoedig geklede arbeidersvrouw. Hé, wat komt die zware vrachtwagen met die grote zeiloverkapping doen? Hij stopt midden op de appèlplaats, komen er nog meer ongelukkige, overspannen mensen bij? Ja, een vrouw in een wit mouwschort stapt uit. Denkelijk is ze zo uit haar huis gesleept en heeft geen tijd gehad zich te verkleden. Haar echtgenoot reikt haar tot twee maal een kind aan. Het eerste kind, van circa drie jaar, begint meteen te huilen, terwijl de tweede van ongeveer vijf jaar met grote bruine schrikogen angstig achter zijn moeder wegkruipt. Wanneer het clubje van ongeveer zestig personen uitgestapt is en naar de jodenbarakken afmarcheert, gaat Louw weer naar zijn barak terug.

Louw vindt den Haftling dokter Boers uit Amsterdam een bijzonder sympathieke figuur. Iedere avond zit hij met de Deutsche Zeitung in de hand voor barak 22 en wordt steeds door naar nieuws hakende gevangenen omringd. „Is er nog nieuws, dokter ?” De dokter kijkt even uit zijn courant op en staat als gewoonlijk met een vriendelijk woord klaar. „Ja, het schijnt, dat er in Duitsland wat aan het rommelen is, hier staat tenminste, dat Duits vijandige elementen niet moeten menen na de val van Tunis hun kop op te kunnen steken, want de huidige toestand is niet meer die van ’14—*18.” „Ja, dat geeft te denken,” valt iemand hem bij. „We mogen niet te optimistisch zijn,” vervolgt de dokter, maar het gaat de goede kant op, alleen nog wat geduld.” Of deze dokter een eeuwige optimist of wel een menslievend psycholoog is, daarover heeft niemand zich druk te maken, het resultaat is er niet minder om, menig Haftling heeft bij de rustige, hoopvolle woorden van den dokter weer nieuwe moed gekregen. Waarom alles van de donkerste kant te bekijken? Het leven wordt er alleen nog moeilijker door en het verandert niets aan het heden.

Omdat er gisteren nacht uit de broekzakken van enige Haft-lingen brood gestolen is, worden er van avond twee wakers aangewezen, die om beurten enige uren in de eetzaal moeten opletten. Ook Louw is zo ongelukkig om een deel van zijn

98