Vught, dertien maanden in het concentratiekamp

„Als één van de vakmensen een idee heeft, dat voordeel, voor de gemeenschap kan afwerpen, sluit hij het in een verzegelde envelop, doet het in de staatsideeënbus en laat het, zonder zijn naam te noemen, door de staatsmannen bespreken en publiceren. Hebben de staatsmannen bezwaar tegen het nieuwe plan, dan wordt dit bezwaar eveneens gepubliceerd. Wordt het aangenomen, dan kan de man zich bekend maken en eventueel leiding geven om zijn ideeën uit te voeren. Is er echter op dat moment geen materiaal genoeg aanwezig, dan wordt zijn zaak tot nader order uitgesteld, maar zijn leiders-recht blijft gehandhaafd.”

„Hoe gaat het met de mensen, die buiten de staatsvakken werken, zoals fabrieksarbeiders enz. ?”

„Die werken volgens dezelfde methode. Als één van de arbeiders een nieuw idee heeft ten voordele van de gemeenschap, kan hij eventueel zelf leiding geven.”

„Nu weet ik er tenminste iets van. Bedankt voor de inlichtingen. Goedendag.”

Buiten gekomen ziet Louw een kennis.

„Hé, Jan, hoe gaat het? Wat voor werk doe jij tegenwoordig ?”

„Ik ben chauffeur bij één der hypermoderne etenskeukens. Ik breng ’s middags warm eten en brood rond.”

„Brood ook?”

„Ja, alle bakkerijen van onze stad zijn in vier centrales verdeeld. Het gebakken brood wordt vers bij het middageten afgeleverd. Dat is voor ’s avonds en de volgende ochtend.”

„Wat doe je met je vrije tijd ?”

„Dan studeer ik op de landbouwschool. De landbouw heeft mij altijd getrokken, als ik er genoeg van weet, zeg ik het chauffeursvak vaarwel.”

„Maar had jij geen zoontje ? Waar is dat nu ?”

„Die wordt opgevoed in één der vrije tehuizen. Aanstaande Zondag is hij weer de gehele dag bij ons. Dan gaan we toeren.”

„Wat, toeren?”

„Iedere arbeider kan bij de gemeenschapsgarage een luxe auto halen. Natuurlijk niet iedere dag, want het gaat volgens