Vught, dertien maanden in het concentratiekamp

„Is het leven er niet duur ?”

„Neen, geld speelt daar een andere rol. De arbeiders werken als kameraden naast en voor elkaar, zij leven daar zo goed als in gemeenschap van goederen.”

„Dus de ,Bellamy’-gedachte wordt daar in toepassing gebracht:”

„Niet precies, doch wel in die geest. De ongetrouwden wonen volgens sexe in barakken bij elkaar, terwijl de getrouwden een huisje ter beschikking hebben. Het eten wordt in één centrale keuken bereid en in gemeenschap genuttigd. Ook de opvoeding levert daar de beste bewijzen voor de mogelijkheid tot vorming van een edeler denkend mens. Dat er nog steeds geëxperimenteerd en verbeterd wordt, is te begrijpen, doch wat er ondanks zware tegenslagen bereikt is, blijft voor iederen arbeider een wegwijzer. Daar, waar de arbeiders rechtvaardig behandeld worden, kunnen bergen werk verzet worden en is veredeling het resultaat.”

Nu de bel luidt neemt Louw haastig van zijn kameraad afscheid en ligt binnen enkele minuten in bed. Het lukt hem de eerste tijd niet om in slaap te komen. Steeds houden zijn gedachten zich bezig met hen, die in het hete Palestina hun ideaal trachten te verwezenlijken.

Louw zit in zijn huiskamer bij de kachel te piekeren. Bah, wat een wereld. Een mens moet strijden voor het goede, dat is onze plicht. Maar soms voel je wel eens behoefte om een lange winterslaap te houden. Plotseling schrikt hij wakker. Heeft hij lang geslapen ? Een ongerust gevoel maakt zich van hem meester. Hij rent de straat op en spreekt de eerste de beste voorbijganger aan.

„Wat is hier aan de hand? Was hier vroeger aan de overkant van mijn huis geen grasveld ?”

„O ja, vroeger,” zegt de man, „dat was voor de vrede, dat kan wel.”

De man loopt door en de verschrikte Louw blijft achter. Heeft hij zo lang geslapen? Wat is er van zijn vrouw en kinderen terecht gekomen ? Ohé, wat een prachtige huizen. Automatisch loopt hij er een binnen. En wat practisch ingericht.

Vught 5

73