Vught, dertien maanden in het concentratiekamp

mokkel ingesneje op hem werd, liet hij haar eerst bij haar baas in de winkel stelen en later, toen ze gesnapt werd en ontslag kreeg, trok hij haar de baan op. Ja, het ging zo makkelijk niet, hoor, maar door een tijdje op kamers met haar te hokken en te zorgen, dat ze er één om moest laten steken, kreeg hij zijn zin. ’t Kon haar toch niks meer verdommen, een kind kon ze nooit meer krijgen. Nou zit hij met z’n reet in een knijp op de dijk. Zelf baas, asjeblieft!”

„En is hij nog met die meid getrouwd?” informeert de ander.

„Die meid? Welnee, die kon de kolere krijge. Nee, hij rommelt nou met zijn buffetster, als die hem verveelt, schopt hij haar weer de straat op. Keus genoeg!”

Terwijl Louw naar den jongen man staat te luisteren, gaat er een beeld langs zijn geest, hoe hij zich het milieu voor stelt, waar deze jongeman in opgevoed is. In een Amsterdamse arbeiderswoning zit een achtjarig kind vol spanning naar een gesprek tussen zijn ouders te luisteren. Uit ondervinding weet hij, dat hij geen interesse mag laten blijken, want dan houdt het gesprek plotseling op en eventuele vragen worden niet beantwoord. Dan maar goed luisteren wat vader zegt: ,Die pooier heeft het toch maar een eind geschopt in de wereld. Eerst loopsjees en nou zelf kastelein.’ ,Een kunst,’ is moeders antwoord, ,als je steelt en snollen de kost voor je laat verdienen. Maar het is waar, hoe eerlijker je leeft, hoe meer je getrapt wordt. Lichte wijven en dieven trekken de kaart.’ ,Ik heb gehoord, dat hij een auto gekocht heeft.’ ,Ja, het is schandalig, die vent heeft maar een mooi leven. Altijd meneer, netjes in de kleren en geld plenty. Eigenlijk een echte avonturier.’ Het gesprek eindigt, doordat de vader de courant gaat zitten lezen. De jongen verdwijnt naar zijn bovenkamer. Een avonturier. Nu heeft hij het zelf gehoord. Avonturier moet je worden. Dan heb je een hoop geld en nooit hoef je te werken. Altijd meneer. Waarom wordt vader eigenlijk geen avonturier ? Die is altijd smerig als hij van zijn werk thuiskomt en veel verdienen doet hij ook niet. Moeder heeft het zelf gezegd. Maar niet vragen. Laatst, toen hij zijn moeder vroeg, wat ,snol’ eigenlijk betekende, was zij ook al