Vught, dertien maanden in het concentratiekamp

gevangene weer tot de orde hopen te brengen, worden over-schreeuwd. „Die spulle waren van de weermacht, dat kon ik niet weten, natuurlijk, ik ben niet eens verhoord en . . .” „Deruit”, brult de stem van den onderhand teruggekeerden voorman. Het lawaai is op staande voet tot zwijgen gebracht. „Deruit, en in de eetzaal!” Tot ’s nachts halfdrie staan ze zonder bovenkleding te rillen in de eetzaal. Wanneer ze weer in bed liggen, is het muisstil, doch voor Janus staat het nu vast, ’t benne allegaar penosebinke. Binnen korte tijd slapen alle Haftlingen.

Een hartverscheurende kreet klinkt door de slaapzaal. „Daar‘ daar!” schreeuwt iemand. „Daar tegen het ledikant! Haal hem weg.” Op staande voet stoppen de snurkers hun gezaag, gaat het licht aan en zitten de Haftlingen overeind. „Wat nou weer V* Vier bedden achter Henk zit een man op het bovenste bed naar beneden te wijzen. In zijn abnormaal grote ogen gloeit de waanzin. „Daar, daar!” schreeuwt hij nog steeds. „O God, haal hem weg!” Zijn gezicht is van angst verwrongen. In een wip is Henk zijn bed uit en zit naast den man. „Wat is er aan de hand ?” De man geeft geen antwoord. De angst heeft hem het spreken ónmogelijk gemaakt. „Laat maar gaan” zegt een gevangene, die onder hem slaapt. „Die is mesjogge, die ziet ze vliegen. Hij maakt me haast iedere nacht wakker met zijn gedaas.” Deze uitleg schijnt voor de anderen voldoende te zijn, ze laten zich tenminste direct op hun matras terugvallen en trekken de dekens over hun hoofden. Henk weet niets anders te doen dan stil afwachten. Als een achter den nog steeds wijzenden patiënt liggende gevangene dezen achterover op zijn bed wil trekken, grijpt hij echter gebiedend in: „Afblijven! ga liever wat water halen! Even lijkt het, of de man wil weigeren, doch iets in de klank van Henk’s stem doet hem van gedachte veranderen. Wanneer hij terug komt is het water niet nodig. De patiënt is uit zichzelf gaan liggen. Denkelijk heeft de angst hem totaal uitgeput. Nu ligt hij op zijn rug naar het plafond te staren. Hij ademt zwaar, als kost het hem de grootste inspanning. Henk gaat weer naar zijn bed terug. Wanneer ze de volgende morgen opstaan, is zijn eerste gang

109